Türkiye`de IPARD kapsamında desteklenen süt sığırı işletmelerinin ekonomik analizi, hibelerden yararlanma durumu ve kazanımları

Abstract

Bu araştırmanın temel amaçları IPARD programı kapsamında destek almış süt sığırcılığı işletmelerinin ekonomik yapısının ortaya konulması, IPARD desteklerinin süt sığırcılığı işletmelerinde meydana getirdiği değişimin incelenmesi ve süt sığırcılığı işletmelerinin hibe desteklerinden yararlanma durumunun ve kazanımlarının belirlenmesidir. Araştırma verileri, Türkiye'de IPARD desteklerinden faydalanan ve 17 farklı ilde faaliyet gösteren işletmelerin tamamını oluşturan 100 süt sığırcılığı işletmesinden anket yoluyla elde edilmiştir. Benzer özelliklere sahip işletmelerin gruplandırılmasında kümeleme analizi kullanılmıştır. Süt sığırcılığı işletmelerinin ekonomik yapısının ortaya konulmasında klasik ekonomik analiz yaklaşımları kullanılmıştır. Süt sığırcılığı işletmelerinin hibelerden sağladığı kazanımlar fayda masraf analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları, küçük süt sığırcılığı işletmelerinde 21 baş, orta büyüklükteki süt sığırcılığı işletmelerinde 61 baş ve büyük süt sığırcılığı işletmelerinde 95 baş süt sığırı bulunduğunu göstermiştir. Ekonomik analizde, incelenen küçük ve orta ölçekli süt sığırcılığı işletmelerinde karlılığın istenen düzeyde olmadığı, büyük işletmelerin ise karlı olduğu tespit edilmiştir. IPARD desteği almanın incelenen süt sığırcılığı işletmelerinin üretim alışkanlığını, teknoloji kullanımını ve işletmecilik biçimini olumlu yönde değiştirdiği saptanmıştır. Fayda masraf analizi sonuçlarına göre, Türkiye'de faaliyet gösteren küçük ölçekli süt sığırcılığı işletmeleri kullandıkları hibe karşılığında, yeterli düzeyde fayda sağlayamamaktadırlar. IPARD desteklerinin orta ve büyük ölçekli süt sığırcılığı işletmelerine sağladığı fayda, katlanılan maliyetten daha yüksektir. İşletmelerin ekonomik sürdürülebilirliği ve verilen hibe tutarı karşılığında beklenen faydanın sağlanabilmesi için, TKDK tarafından işletme bazında bulundurulması gereken süt sığırı sayısının 'proje kabul aşamasında' belirlenmesi ve projenin uygulama dönemi boyunca bunun takibinin yapılması gerekmektedir.

The main purposes of this study were to perform an economic analysis of dairy farms supported by ARDSI within the scope of IPARD; to reveal changes sourced by grant in dairy farms and to explore the utilization characteristics and benefits of dairy farms from IPARD grants. Research data were collected from 100 dairy farms benefited IPARD grants in 17 different provinces of Turkey. Cluster analysis was used to classify dairy farms. When performing economic analysis, classical economic analysis methods were followed. Cost- benefit analysis was used to explore benefits of dairy farms from IPARD grants. Research results showed that number of cattle in small, medium and large dairy farms were 21, 61 and 95, respectively. Economic analysis revealed that the profitability of small and medium dairy farms was unsatisfactory level, while that of large dairy farms was satisfactory level. Benefiting IPARD grants positively affected the production habits, technology usage and management type of dairy farms. Based on the results of cost-benefit analysis, small scale Turkish dairy farms was not benefited from IPARD grants effectively. However, benefits were larger than that of allocated grants in medium and large size dairy farms. In order to ensure economic sustainability of dairy farms and achieve the expected benefits from allocated grants, the number of cattle should be determined at the starting point of project and monitored throughout the project implementation period.