Gebelik yaşına göre küçük preterm yenidoğanlarda insülin direnci ile anne ve bebeklerin serum D vitamini düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Doğumda gebelik yaşına göre küçük(SGA) olmak ve anormal yağ doku artışına neden olan postnatal hızlı büyüme yakalaması, ileri yaşlarda görülebilecek insülin direncinin önemli iki nedenidir. D vitamini eksikliğinin, glukoz intoleransı ve diyabetes mellitus (DM) gelişme sürecine; pankreatik beta hücre fonksiyonunda bozulma, insülin duyarlılığında azalma ile değişen oranlarda etkili olduğu bildirilmektedir.Bu çalışmada, preterm SGA doğan bebeklerin, çocukluk ve erişkin dönemde yaşamını etkileyen insülin direnci ile bu bebeklerin ve annelerinin serum D vitamini düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı.Çalışma grubunu yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlenen preterm SGA 25 bebek ve anneleri, kontrol grubunu ise aynı gebelik yaşına göre bire bir eşleştirilen, preterm AGA 25 bebek ve anneleri oluşturdu. Çalışmada toplam 50 yenidoğan bebek ve 50 anne prospektif olarak değerlendirildi. Çalışma grubunda doğum ağırlığı ve doğum boyunun, kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düşük olduğu saptandı (p=0,001 ve p=0,001). Çalışma ve kontrol grubu bebekler arasında gebelik yaşı, cinsiyet, doğum sekli, doğum baş çevresi, 1. ve 5. dakika APGAR skorları, antenatal steroid uygulanması açısından istatistiksel anlamlı fark saptanmadı (p>0,05). Çalışma grubu bebeklerin 6. ay kontrollerinde vücut ağırlığı ve boy ölçümlerinin kontrol grubuna göre istatistiksel anlamlı olarak düşük olduğu, (p=0,046 ve p=0,022), ancak gruplar arasında baş çevresi, tartı artışı ve beslenme tipi açısından anlamlı fark olmadığı görüldü (p>0.05). Çalışma grubu annelerde preeklampsi, kronik hipertansiyon, EMR ve plasental yetmezlik sıklığı kontrol grubu annelere göre istatistiksel olarak anlamlı yüksek (p=0.002) iken, gruplar arasında yaş, gravidite, parite, gebelikte kilo alımı, koryoamniyonit, sigara kullanımı, idrar yolu infeksiyonu ve antibiyotik kullanımı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p>0,05). Çalışma ve kontrol grubu anneler arasında serum kalsiyum, fosfor, magnezyum, ALP, PTH, 25(OH)D3 düzeyleri arasında istatistiksel anlamlı fark yoktu (p>0,05). Çalışma grubu annelerin %80'inde, kontrol grubu annelerin ise %72'sinde D vitamini eksikliği (<15 ng/ml) mevcuttu. Gruplar arasında serum 25(OH)D3 düzeyi aralıklarındaki dağılım açısından istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0,05).Çalışma grubundaki bebeklerin 2. gün serum glukoz değerleri, kontrol grubuna göre istatistiksel anlamlı olarak düşük saptandı (p=0.016). Ancak gruplar arasında serum insülin, kalsiyum, fosfor, magnezyum, ALP, PTH, 25(OH)D3 düzeyleri ve HOMA-IR değerleri açısından istatistiksel anlamlı fark bulunmadı (p>0,05). Annelerin serum 25(OH)D3 düzeyi ile bebeklerin 2. gün serum 25(OH)D3 düzeyleri arasında istatistiksel anlamlı olarak pozitif yönlü korelasyon saptandı (r=0.42, p=0,002). Çalışma ve kontrol grubundaki bebekler arasında 6. ay serum glukoz, insülin, kalsiyum, fosfor, magnezyum, ALP, PTH, 25(OH)D3 düzeyleri ve HOMA-IR değerleri arasında istatistiksel anlamlı fark saptanmadı (p>0,05).Çalışmamızda bebeklerin doğum sonrası 2. gün serum 25(OH)D3 değeri ile 6. ay serum LDL kolesterol düzeyi arasında istatistiksel anlamlı olarak negatif yönlü kolerasyon saptandı (r= 0.34, p=0.005). Çalışmamızda, preterm SGA bebeklerin ve annelerinin serum D vitamini düzeyleri ile bebeklerin yaşamlarının altıncı ayında insülin direncine yönelik ölçümleri arasında anlamlı ilişki saptamadık. Aynı zamanda erken büyüme yakalaması gerçekleşmeyen 6 aylık preterm SGA bebeklerin glukoz metabolizmasının, AGA bebekler ile benzer olduğunu gözlemledik.Anahtar kelimeler: Gebelik yaşına göre küçük bebek, preterm yenidoğan, D vitamini, insülin direnci

Being small for gestational age (SGA) and the early postnatal catch up growth that cause an abnormal increase in adipose tissue are the two most important factors of insulin resistance that are seen in adulthood. Vitamin D deficiency is effective in varying degrees on the development process of glucose intolerance, diabetes mellitus (DM) and deterioration in pancreatic beta cell function or decrease in insulin sensitivity. In this study, we aimed to discuss the correlation between the serum vitamin D levels of preterm SGA newborns and their mothers', and the insulin resistance in these infants which could effect them during childhood and adult life. The study group consisted of 25 preterm SGA newborns admitted to our neonatal intensive care unite and their mothers, and the control group consisted of 25 preterm AGA newborns and their mothers who were specifically matched by gestational age. In the study a total of 50 newborns and their mothers were evaluated. The birth weight and height were significantly lower in the study group than the control group (p=0.001 and p=0.001). There were no statistically significant difference in gestational age, sex, type of delivery, head circumference at birth, 1st and 5th minute APGAR scores or antenatal steroid administration between the two groups (p>0.05). Body weight and height were significantly lower in study groups compared to control group during the 6th month examination (p=0.046 and p=0.022). However there were no significant difference in head circumference, feeding types and weight gain between the groups (p>0.05). While the frequency of preeclampsia, chronic hypertension, placental insufficiency and EMR were significantly higher in study group mothers than the control group (p=0.002), there were no statistically significant differences in age, gravidity, parity, weight gain during pregnancy, chorioamnionitis, smoking, urinary tract infection, and antibiotic usage between the two groups (p>0.05).Serum calcium, phosphor, magnesium, ALP, PTH and 25(OH)D3 levels were not significantly different between the mothers in the study and control group (p>0.05). Eighty percent of the mothers in the study group and 72% percent of the mothers in the control group had vitamin D insufficiency (<15 ng/ml). There was no statistically significant difference according to the ranges of serum 25(OH)D3 levels between the groups (p>0.05). Serum glucose levels of the newborns on day 2 were significantly lower in the study group than the control group (p=0.016), though there were no statistically significant differences in serum insulin, calcium, phosphor, magnesium, ALP, PTH, 25(OH)D3 levels and HOMA-IR values (p>0.05). There was a statistically significant positive correlation between mothers serum 25(OH)D3 levels and serum 25(OH)D3 levels of newborns on day 2 (r=0.42, p=0.002). There were no statistically significant differences in serum glucose, insulin, calcium, phosphor, magnesium, ALP, PTH, 25(OH)D3 levels and HOMA-IR values between infants in control and study group at 6 months of age (p>0.05). In our study, there was a statistically significant negative correlation between the serum 25(OH)D3 levels of newborns on day 2 and serum LDL cholesterol levels at 6 months of age (r= 0.34, p=0.005).In our study, we didn't find any correlation between the serum 25(OH)D3 levels of preterm SGA newborns and their mothers and the measurements of insulin resistance in these infants at 6 months of age. Besides, the glucose metabolism of preterm SGA infant who did not achieve early catch up growth in the first 6 months of life was not significantly different from AGA newborns. Key Words: Small for gestational age, prematurity, vitamin D, insulin resistance