Farklı sürgün dönemlerinde hasat edilen çay bitkisinin mineral besin komposizyonu

Abstract

Kaliteli bir çay üretiminde, hasatla uzaklaştırılan besin elementlerinin toprağa zamanında kazandırılması ve uygun olmayan toprak şartlarının düzeltilmesi gerekir. Aksi takdirde çayın verim ve kalitesinde kayıplar yaşanır. Bu çalışmanın amacı 3 farklı sürgün döneminde hasat edilen çayın içerdiği azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, mangan, çinko, bakır ve bor besin element kompozisyonunun değişimi ve toprak özellikleriyle ilişkilerini incelemektir. Bu amaçla 2015 yılında Artvin ili Borçka ilçesinde çay yetiştirilen 17 farklı bahçeden toprak ve yaprak örneği alınmıştır. Elde edilen verilere göre çay yapraklarının g/kg olarak N içeriği 21.44- 43.05, P içeriği 1.53-3.96, K içeriği 13.90-15.30, Ca içeriği 2.02-4.36, Mg içeriği 0.69-3.00, Na içeriği 0.40-1.13 arasında değişirken; mg/kg olarak Fe içeriği 56.70-147.00, Mn içeriği 372-1818, Zn içeriği 11.40-39.50, Cu içeriği 4.80-12 ve B içeriği 10.63-31.58 arasında değişmiştir. Çay yapraklarında sürgün ortalamalarına göre en yüksek besin element içeriği I. hasat döneminde N, Fe, Zn ve Na, II. hasat döneminde K, Mg ve Mn ve III. hasat döneminde Ca, Cu ve B bulunmuştur. Üç sürgünün ortalamasına göre çay yapraklarının % 96'sı P içeriği yönünden yeterli iken, K, Ca, Fe, Cu ve B içeriğinin % 100'ü, Zn içeriğinin % 94'ü, toplam N içeriğinin % 82'si, Mg içeriğinin %65'i az bulunmuştur. Mangan içeriğinin % 35'inde toksite riski bulunmuştur. Çalışma sonunda çay bahçelerinde noksan olan besin elementlerinin hasat öncesi zamanında toprak veya yaprak gübrelemesi ile takviye edilmesi, organik madde ilavesi ve Mn toksitesinin giderilmesi için kireçleme tavsiyelerinde bulunulmuştur. Anahtar kelimeler: Çay, yaprak, sürgün dönemi, mineral besin kompozisyonu

In the production of high quality tea, nutrient elements removed with harvesting should be brought to soil in season and unsuitable soil conditions should be fixed. Otherwise, there will be losses in the efficiency and quality of tea. The purpose of this study is to examine the changes of nitrogen, phosphor, potassium, calcium, magnesium, iron, manganese, zinc, copper and boron nutrient element composition included in tea harvested in three different shooting periods and to examine the associations of these with soil characteristics. For this purpose, soil and leaf samples were taken from 17 different gardens in which tea is grown in Borçka district of Artvin province in 2016. According to the data obtained, g/kg N composition of tea leaves differed between 21.44 and 43.05, while P composition differed between 1.53 and 3.96, K composition differed between 13.90 and 15.30, Ca composition differed between 2.02 and 4.36, Mg composition differed between 0.69 and 3.00, Na composition differed between 0.40 and 1.13; mg/kg Fe composition differed between 56.70 and 147.00, Mn composition differed between 372 and 1818, Zn composition differed between 11.40 and 39.50, Cu composition differed between 4.80 and 12 and B composition differed between 10.63 and 31.58. In terms of the shoot averages in tea leaves, the highest nutrient element composition was found in , Fe, Zn and Na in the first harvesting period, in K, Mg and Mn in the second harvesting period and in Ca, Cu and B in the first harvesting period. In terms of the averages of three shoots, 96% of tea leaves was found to be sufficient in terms of P composition, while 100% of K, Ca, Fe, Cu and B composition, 94% of Zn composition, 82% of total N composition and 65% of Mg composition were found to be low. Toxicity risk was found in 35% of manganese composition. As a result of the study, it was recommended for nutrients lacking in tea gardens to be reinforced with soil and leaf fertilization during the pre-harvesting period and to lime in order to make organic matter supplement and to remove Mn toxicity. Key Words: Tea, leaf, shooting period, mineral nutrient composition