Asitle aktive edilmiş bentonite uygulanan amonyum azotunun çeltiğin gelişim ve azot beslenmesine etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı orijinal ve asitle aktive edilmiş bentonitin bazı kimyasal özelliklerini belirlemek ve amonyum hidroksit ve üre azotu uygulanmış kum ve toprak ortamında tutulan amonyum azotu miktarına ve diğer bazı özelliklerine asitle aktive edilmiş bentonit ilavesinin etkisini incelemektir. Ayrıca, amonyum hidroksit ve üre gübresi uygulanmış kum kültürü ortamında çeltiğin (Oryza sativa var. Osmancı-97) sap ve kök kuru madde miktarlarına ve azot kapsamlarına asitle aktive edilmiş bentonit ilavesinin etkisini belirlemektir. Bu amaçla yapılan çalışmada inkübasyon ve saksı denemeleri yürütülmüştür. Bentonitin asitle aktivasyonu neticesinde değişebilir H+ kapsamında artış, pH değerlerinde ve ayrıca bentonitin değişebilir ve toplam Ca, Mg, K, Na kapsamlarında ve doğal fiks NH4-N miktarında azalma görülmüştür. Artan konsantrasyonlarda asitle aktive edilmiş bentonit, orijinal bentonite göre, verilen NH4OH azotundan fiks edilen miktarı ve amonyum azotunun ortamda tutulabilme etkinliğini arttırmıştır. Toprağa 1 N H2SO4 ile aktive edilmiş bentonitten % 1.66 oranında ilave edilmesi halinde birlikte uygulanan NH4OH azotunun toprağın NH4-N'u kapsamına katkısı 48.00 mg kg-1 bulunmuş, fakat %3.27, %6.34 ve %11.93 oranlarında sırası ile 22.47, 31.90 mg kg-1 ve -47.45 mg kg-1 bulunmuştur. Diğer bir ifade ile 1 N asitle aktive edilmiş bentonitin en yüksek oranında ilave edilmesi halinde ortamın NH4-N u kapsamı olumsuz yönde etkilenmiştir. 1 N asitle aktive edilmiş bentonitin NH4OH ile birlikte uygulanması halinde toprağın NH4-N kapsamına katkısı üre ile birlikte uygulanmasına göre daha fazla bulunmuştur. Aktive bentonit oranı arttıkça toprağın pH'sında azalma EC'sinde ise artış sağlamıştır. Asitle aktive edilmiş bentonitin çeltik sap ve kök kuru madde miktarına ve azot kapsamına etkisi aktivasyonda kullanılan asitin konsantrasyonuna ve uygulanan azot formlarına (Üre ve NH4OH) bağlı olarak farklı seviyelerde bulunmuştur. Kum ortamına NH4OH uygulanması halinde en yüksek sap kuru madde miktarı, 4 N asitle aktive edilmiş bentonitin uygulanması ile elde edilmiştir. Fakat kum ortamına NH4OH uygulandığında sapta en yüksek azot kapsamı 1 N asitle aktive edilmiş bentonitin uygulanması halinde elde edilmiştir.

The aim of this study was to determine some chemical properties of original and acid-activated bentonite and to investigate the effect of acid-activated bentonite addition to ammonium hydroxide and urea nitrogen applied to the amount of ammonium nitrogen kept in sand and soil environment and some other properties. In addition, ammonium hydroxide and urea fertilizer is applied in sand culture media to determine the effect of the addition of acid activated bentonite to the stem and root dry matter amounts and nitrogen content of the rice plant. For this purpose, incubation and pot culture experiments were conducted in the study. As a result of the activation of bentonite with acid, the amount of changeable H increased, but pH values, changeable and the total Ca, Mg, K and Na contents and natural fixated NH4-N amount decreased. Acid-activated bentonite in increasing concentrations increased the amount of NH4OH nitrogen applied according to the original bentonite and increased the efficiency of ammonium nitrogen in the growing media. When the 1.0 N H2SO4-activated bentonite was added to the soil at a rate of 1.66%, the contribution of NH4OH nitrogen applied together to the NH4-N content was found to be 48.00 mg kg-1, but the addition of 3.27%, 6.34% and 11.93% was found to be 22.47%, 31.90 mg kg-1 and – 47.45 mg kg-1 respectively. In other words, when the 1.0 N acid-activated bentonite was added at the highest rate, the NH4-N content of the medium was adversely affected. When the 1.0 N acid-activated bentonite was applied together with NH4OH, the contribution of the soil to the NH4-N content was found to be higher than with the urea. As the ratio of activated bentonite increased, the soil pH decreased and the EC value increased. The effect of acid-activated bentonite on the amount of dry matter and the amount of dry matter in the stem and root and on the nitrogen content in the stem and root was found at different levels depending on the concentration of acid used in activation and the forms of nitrogen applied (Urea and NH4OH). When NH4OH was applied to the sand medium, the highest amount of stem dry matter was obtained by the application of 4.00 N acid-activated bentonite. However, when NH4OH was applied to the sand medium, the highest nitrogen content was obtained by applying 1.00 N acid activated bentonite.