Orchıs sancta L. (Orchidaceae) tohumlarının simbiyotik çimlenmesi

Abstract

Dünyada ve ülkemizde ekim alanı ve üretim miktarı yönünden önemli bir bahçecilik üretim grubunu oluşturan orkide bitkileri, tıbbi ve aromatik bir öneme sahiptir. Ekolojik bakımdan önemli orkide habitatlarının yok edilmesi üzerine orkide türlerinin çoğaltılması amacıyla araştırmacılar in vitro üretim yapmaktadır. Orkidelerin in vitro üretim programları arasında simbiyotik tohum çimlendirme yöntemleri etkin bir şekilde kullanılmaktadır. In vitro simbiyotik tohum çimlendirme yöntemleri, doku kültürü ve asimbiyotik tohum çimlenmesi yoluyla üretim yöntemlerine kıyasla genetik çeşitliliği artırması ve doğaya daha kolay adapte olması bakımından daha fazla avantaja sahiptir. Bu çalışmada Orchis sancta Lindley (Orchidaceae) tohumlarının simbiyotik yöntemler ile çimlenmesi ve gelişmesi incelenmiştir. O. sancta (L.)'nın köklerinden izole edilen F-Snct1 ve fungus kültür koleksiyonunda bulunan F Rhizoctonia solani AG A izolatları kullanılarak O. sancta tohumları in vitro simbiyotik kültür ortamında çimlendirilip fide gelişimi takip edilmiştir. Orchis sancta'nın yaprak, yumru ve köklü tam fideleri bu iki fungal izolat kullanılarak elde edilmiştir. Tohumlar fungal mikobiyontlar ile kültüre alındığında tohum çimlenme oranları ve protokorm gelişme seviyeleri artış göstermiştir. En yüksek çimlenme oranı F-Snct1 ile inoküle edilen tüplerde, en düşük çimlenme oranı ise fungus içermeyen kontrol grubunda gözlenmiştir. Fungus türleri çimlenme oranları üzerinde ortalamalar yönünden anlamlı bir farklılık göstermektedir. O. sancta fideleri ex vitro toprak transferi için agar kültüründen alınarak toprağa yerleştirilirken yapraklı ve köklü fideler seçilmiştir. Ancak simbiyotik tohum çimlenme yöntemleri ile üretilen yapraklı fideler genellikle mikoheterotrofik olduğundan toprağa transfer edildiklerinde hayatta kalma olasılıkları azalmaktadır. Araştırma bulgularına dayanarak simbiyotik tohum çimlendirme yöntemleri nadir bulunan karasal orkide türlerinin korunması noktasında başarılı sonuçlar vadetmektedir.

Orchid plants which constitute an important horticultural production group in terms of planting area and production amount have medicinal and aromatic importance in the world and in our country. Destruction of ecologically important orchid habitats, researchers are in vitro production to increase orchid species. Among the in vitro production programs of orchids, symbiotic seed germination methods are effectively used In vitro symbiotic seed germination methods have more advantages in terms of enhancing genetic diversity and easier adaptation to nature compared to production methods by tissue culture and asymbiotic seed germination. In this study, the germination and development of Orchis sancta Lindley (Orchidaceae) seeds by symbiotic methods were investigated. F-Snct1 isolated from the roots of O. sancta (L.) and F Rhizoctonia solani AG A isolates were germinated in O. sancta seeds in in vitro symbiotic culture medium and seedling growth was followed. Leaf, tuber and rooted complete seedlings of Orchis sancta were obtained by using these two fungal isolates. When terrestrial orchids are associated with mycorrhizal fungi, the fungi associated with O. sancta and different isolates are expected to promote germination if these fungi promote seedling formation. When the seeds were cultured with fungal mycobiont seed germination rates and protocol development levels increased. The highest germination rate was observed in tubes inoculated with F-Snct1 and the lowest germination rate was observed in the control group without fungi. The fungi species showed a significant difference in germination rates in terms of means. O. sancta seedlings were taken from agar culture for ex vitro soil transfer and were placed in the soil leafy and rooted seedlings were selected. However, as the leafy seedlings produced by symbiotic seed germination methods are generally mycoheterotrophic, their probability of survival decreases when they are transferred to the soil. Based on the research findings, symbiotic seed germination methods promise successful results for the conservation of rare terrestrial orchid species.