Ankara`daki bazı ev işçisi kadınların işle ilgili sağlık ve sosyal risklerinin incelenmesi

Abstract

Ev içindeki işler genellikle kadınlar tarafından ve maddi karşılığı olmadan yerine getirilmektedir. Temizlikçi, gündelikçi, bakıcı, hizmetli, yardımcı gibi isimler ile ücret karşılığında yapıldığında ise yine çoğunlukla kadınların sırtlandığı, düşük değerli, düşük ücretli ve niteliksiz bir çalışma biçimi olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenler ile ev içindeki temizlik ve bakım işlerini kapsayan bir tanımda ev işçiliği birçok iş sağlığı ve güvenliği sorunu taşımaktadır. Bu araştırma ile Ankara'da ev işçisi olarak çalışan kadınların işle ilgili sağlık ve sosyal risklerini tanımlamak amaçlanmıştır.Tanımlayıcı nitelikte bu araştırma 2017 yılında yürütülmüştür. Ankara'nın merkez ilçelerinde çalışan ve kartopu örnekleme tekniği ile sosyal ağlar vasıtası ile ulaşılan başlıca temizlik işi yapan 104 ev işçisi kadına anket uygulanmıştır. Seçilen 5 kişi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Araştırmaya katılan 4 ev işçisi kadından 3'ü 30-49 yaş aralığında ve yaş ortalaması 42,56'dır. Kadınların %80,8'i evli, %86,6'sının ortaokul ve altında öğrenim durumu vardır. Ev işçilerinin %39,4'ü son bir yılda çalıştığı yerde veya işe gidip gelirken bir veya daha fazla kez kaza geçirmiştir. 10 yıl üzerinde çalışan ev işçileri daha fazla kaza geçirmiştir (p=0,036). Eldiven kullanımı, haftalık çalışma süresi 5 gün altında (p=0,007) olanlarda ve iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim almış olanlarda daha fazladır (p=0,002). Ev işçilerinin %39,4'ü kendi sağlığını iyi ve çok iyi olarak değerlendirmiştir. Son bir yıl içerisinde ev işçisi kadınların %34,6'sı çalışma ortamında en az bir kez şiddete maruz kalmıştır. Ev işçilerinin aile gelirine katkısı azaldıkça evde karar almaları azalmaktadır (p=0,000).Ev işçisi kadınların toplumsal ve ekonomik konumlarının güçlenmesi için, çalışma süreleri, güvencesiz çalışma, belirsiz iş tanımı, sigorta ve sosyal güvenlik eksikliği, eğitim durumu, kişisel koruyucu donanım kullanımı, ergonomik ve kimyasal riskler gibi mesleki sağlık ve güvenlik risk alanlarında toplumsal cinsiyet bakış açısıyla etkili müdahaleler yapılmalıdır.

Domestic work is generally carried out by women and unpaid. When it is done for the wage with the names such as the housekeeper, housemaids, domestic helper and caretaker, it is also regarded as a low-value, low-wage and unskilled way of work. With this research, it was aimed to describe the health and social risks related to domestic work.A descriptive study carried out in 2017. 104 domestic workers who are working in the central districts of Ankara and doing major cleaning work were reached by snow ball technique and social networks. In-depth interviews were conducted via semi-structured forms among 5 participants.Mean age of domestic workers is 42.56. 80.8% of the women are married. 86.6% have secondary and lower education status. 39.4% of domestic workers have had an accident one or more times in the past year at work or in the commute. Domestic workers who worked more than 10 years had more accidents (p=0.036). The use of gloves was significantly higher in those who were trained in occupational health and safety (p=0.002) and less than 5 days of weekly working time (p=0.007). 39.4% of domestic workers rated their health as good and very good. Over the past year, 34.6% of women have been exposed to violence at least once in the working environment. Participation in household decisions is diminishing when the contribution of domestic workers to family income decreases (p=0,000).To promote social and economic empowerment of domestic workers; effective interventions should be done with a gender perspective for occupational health and safety risk areas such as working hours, precarious work, uncertain job description, lack of insurance and social security, education situation, use of personal protective equipment, ergonomic and chemical risks.