Ambulans personelinde travma, tükenmişlik ve yaşam doyumu ilişkisinde başa çıkma yollarının etkisi

Abstract

Bu çalışma kapsamında ambulans çalışanlarının travma ve tükenmişlik; travma ve yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişkileri ve bu ilişkiler üzerinde başa çıkma yollarının etkisi araştırılmıştır. Çalışma bir model test etmektedir. Çalışmaya İstanbul?a bağlı 121 ambulans çalışanı katılmıştır. Araştırmada Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen Yaşam Doyumu Ölçeği, 1979?da Horowitz tarafından geliştirilen Olayların Etkisi Ölçeği, 1981 yılında Maslach ve Jackson tarafından geliştirilen sonrasında 1992 yılında Türkçe?ye uyarlanan Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve 1985 yılında Folkman ve Lazarus tarafından geliştirilen Başa Çıkma Yolları Envanteri kullanılmıştır. Bu envanterlere ek olarak katılımcılardan kısaca son 1 yıl içinde yaşadıkları en travmatik olayı yazmaları istenmiştir. Travmanın alt boyutları ve tükenmişliğin alt boyutları birlikte analiz edilmiş, aşırı uyarılmışlığın duygusal tükenmeyi yüksek oranda yordadığı, yeniden yaşamanın kendine yabancılaşmayı azalttığı ve aşırı uyarılmışlığın da kendine yabancılaşmayı artırdığı bulgulanmıştır. Ne yazık ki beklenenin aksine başa çıkma yollarının travma ve tükenmişlik, travma ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide biçimleyici olmadığı saptanmıştır. Araştırma sonucunda travmaya maruz kalmanın tükenmişliği de artırdığı, ambulans personelinde ise bu ilişkinin yoğun şekilde yaşandığı gözlemlenmiştir.

This study aims to show the relationship between trauma and burnout; trauma and life satisfaction and moderation effect of the coping strategies in these relationship for ambulance personnel. This is a study of a model testing. There are 121 employees participated the study who are working as a ambulance personnel in Istanbul. Life Satisfaction Scale which is prepared by Diener, Emmons, Larsen and Griffin (1985), The Impact of Event Scale which is prepared by Horowitz and others (1979), Maslach Burnout Inventory, prepared by Maslach and Jackson in 1981 and Ways of Coping Inventory of Folkman and Lazarus (1985) were used in the study. In addition to these inventories, participants were asked to describe the most traumatic event that they have witnessed in the last 1 year. The subscales of trauma and burnout were analyzed together. The results showed that hyperarousal is the strongest predictor of emotional exhaustion dimention of burnout; also hyperarousal increases but intrusion decreases depersonalization. In contrast with our expectations, we could not find a moderation effect of the coping mechanisms on the relationships between trauma and burnout; trauma and life satisfaction. In conclusion, witnessing trauma increases burnout and this intense relationship can be seen clearly in ambulance personnel.