Alay edilme algısı ölçeği (AEAÖ) ergenler için geçerlik ve güvenirlik çalışması: Beden imajı ve kontrol kaybı ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada Alay Edilme Algısı Ölçeği (AEAÖ) ergen formunun Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Ayrıca kilo odaklı alay edilme, beden imajı ve kontrol kaybı ile yeme arasındaki ilişkinin incelenmiştir. Araştırmaya 205'i kız, 156'sı erkek (12-18 yaş) 361 ortaokul ve lise öğrencisi katılmıştır. Katılımcılara AEAÖ ile birlikte EDE-Q Yeme Ölçeği Ergen Formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Vücut Algısı Ölçeği verilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre Kilo Odaklı Alay Edilme (KA) ve Beceriler/Yetenekler Odaklı Alay Edilme (BA) olmak üzere 2 faktör elde edilmiştir. Alt ölçeklerin Cronbach α iç güvenirlik katsayıları oldukça yüksektir (KA, 0.86; BA, 0.81). Kilo Odaklı Alay Edilme ve Beceriler/Yetenekler Odaklı Alay Edilme alt ölçeklerinin sıklık ve etki puanlarının EDE-Q Yeme Ölçeği alt ölçek puanları, Vücut Algısı Ölçeği ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği puanları ile korelasyon göstermesi ölçüt bağıntılı geçerliğini desteklemektedir. Bu bulgulara dayanarak Alay Edilme Algısı Ölçeği'nin Türkçe formunun ergenler için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu ortaya konmuştur. Katılımcıların %4.4'ü zayıf, %75.9'u normal kiloda, %11.6'sı kilolu ve %8'i obez'dir. Kızların erkeklere göre neredeyse tüm ölçeklerden anlamlı derecede yüksek puanlar aldıkları görülmüştür. Yapılan çoklu regresyon analizlerinde Kilo Odaklı Alay Edilme-Etki boyutunun Beden Memnuniyeti ve Yeme Patolojisi üzerinde oldukça yordayıcı olduğu görülmüştür. Ayrıca Kilo Odaklı Alay Edilme-Sıklık ve Etki boyutları Beden Kitle İndeksi ve Beden Memnuniyeti arasında tam aracı değişken rolü üstlenmektedir. Beden Memnuniyeti Kilo Odaklı Alay Edilme-Sıklık ile Kontrol Kaybı arasında kısmi aracı değişken rolü oynarken Kilo Odaklı Alay Edilme-Etki alt boyutu ile Kontrol Kaybı arasında da yine kısmi aracı değişken rolü üstlenmektedir.

This study designed to validate reliability and validity of The Perception of Teasing Scale (POTS) for Turkish adolescents. The relation between Weight-Related Teasing, Body Image and Loss of Control over eating was also investigated. Two-hundred and five girls and 154 boys (12-18 years) from middle and high school were participated in the study. Subjects also completed The Eating Disorder Examination Questionnaire (EDE-Q), Body Catexis Scale and Rosenberg Self-Esteem Inventory along with The Perception of Teasing Scale. According to the explanatory factor analysis 2 factors were emerged as Weight-Related Teasing (WT) and Competency Teasing (CT). Cronbach α internal consistency of the subscales were relatively high (WT, 0.86; CT, 0.81). Correlations between WT-Frequency/ Effect and CT-Frequency/Effect scales, EDE-Q, Body Catexis Scale and Rosenberg Self-Esteem Inventory were supporting the criterion-related validity of POTS. It was suggested that Turkish version of POTS is a reliable and valid measure for adolescents. It was found that 4.4% of the subjects are underweight, 75.9% are normal weight, 11.6% are overweight and 8% are obese. Girls had higher scores than boys almost all of the scales. According to the multiple regression analysis WT-Effect had a significant effect on Eating Disorders. Furthermore, WT-Frequncy and WT-Effect was found to be a full mediator between Body Mass Index and Body Satisfaction. Body Satisfaction was also a partial mediator between WT-Frequency and Loss of Control in addition to being a partial mediator between WT-Effect and Loss of Control.