Türk denizyolu taşımacılığının vergi mevzuatı yönünden incelenmesi ve SWOT analizi

Abstract

Denizyolu taşımacılığı; hava ve kara taşımacılığına istinaden daha güvenli bir taşımacılık şekli olması, çok fazla miktarlarda yükün aynı anda taşınması ve taşınan yükün zarar görme olasılığının minimum seviyede olması gibi sebeplerden ötürü taşımacılık sektöründe en çok tercih edilen taşımacılık şeklidir. Türk denizyolu taşımacılığı mevcut jeopolitik konumuna ve dört tarafının denizlerle çevrili olmasına rağmen dünya denizyolu taşımacılığında çok az bir paya sahiptir. Bu pay paylaşımını etkileyen en önemli faktör Türkiye'deki yasal düzenlemelerdir. Bu nedenledir ki, dünya denizyolu taşımacılığında en büyük payı elverişli bayrak ülkeleri olarak bilinen vergi rejimi esnek olan ülkeler almaktadır. Bu durum vergi rejimi ağır olan ülkeler ile vergi rejimi esnek olan ülkeler arasında ciddi rekabete yol açmaktadır. Bu rekabet ortamında Türkiye ve diğer dünya ülkeleri, denizyolu taşımacılıklarını geliştirebilmek adına farklı vergi avantajları sunmaya başlamışlardır. Türkiye bu duruma 1990'lı yıllardan itibaren hız kazandırmıştır. Bu çalışmada dünya denizyolu taşımacılığının durumu ve filoya ait bilgiler, bu filoda yer alan ülkeler arası paylaşım ve bu paylaşımda Türkiye'nin denizyolu taşımacılığındaki mevcut durumu, gemi sicil işlemleri ve sicilin sorunu olan yabancı bayrak (elverişli bayrak) uygulaması, Türk denizyolu taşımacılığını geliştirmek ve dünya denizyolu taşımacılık sektöründe hak ettiği yeri alabilmesini sağlamak adına yapılan Türkiye'deki yasal düzenlemeler ve bu yasal düzenlemelerin ne derece etkili olduğu gözlenmiştir. Yasal düzenlemelere ait SWOT analizi yöntemiyle güçlü ve zayıf yönler belirlenmiştir.

Maritime transportation is the most preferred transportation type in transport sector, since large quantities of cargoes could be transport at the same time, it is safer than air and road transportation and the possibility of damage to the cargo carried to be minimal. Despite being surrounded on four sides by the seas and considering its geopolitical position, Turkish maritime transport has a very small proportion in world maritime transport. The most important factor that affects on sharing this very small proportion is the legal arrangements in Turkey. That is why the big proportion of world maritime transportation is taken by the countries which are known as flags of convenience and are flexible at tax regime. This situation creates a serious competition between countries which have heavy tax regime and flexible tax regime. In this situation, Turkey and many other countries started providing tax advantages to maritime transportation sector in order to develop their maritime transportation. From the 1990s, Turkey is accelerated its efforts to support and promote the maritime transport. Current World fleet status and information about the fleet, rates of the countries that take place in this fleet, current maritime transport situation in Turkey, ship registration process and flags of convenience practice; as the issue of registration, legal arrangements which are made in order to develop Turkish maritime transport and to ensure receiving its deserved place in world maritime transport sector and effectiveness of legal arrangements are monitored in this study. Strong and weak points are determined by legal arrangements SWOT analysis.