2. Gıyaseddin Keyhüsrev Devri

Abstract

Anadolu Selçuklu devletinin büyük hükümdarı Alaeddin Keykubat in ölümünden sonra II.Gıyaseddin Keyhüsrev Selçuklu tahtına (1237) oturdu. II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in tahta geçmesi olaylı bir şekilde olmuştur. Veliaht olarak 'tayin edilen İzzettin Kılıç Aslan'ın yerine başta Saadettin Köpek, Semseddin Altınaba, Taceddin Pervane, Lala Ferrah gibi zatlar II. Gıyaseddin Keyhüsrev'i Selçuklu tahtına oturttular. İlk iş olarak Gıyaseddin Keyhüsrev Mısır Melikine karşı Eyyübi Sultanlarıyla ittifak oluşturma yollarını aradı. Genç yaşta tahta geçen II.Gıyaseddin Keyhüsrev'i Saadeddin Köpek etkisi altına almaya çalıştı. İki yıl boyunca devlet Saadeddin Köpek' in tahakkümü altında yönetildi. Sultan olma arzusuna kapılan Saadeddin Köpek iktidarı iyice kuvvetlendirmek için Sümeysad'ı aldı. Sultan olma arzusu çabalan içinde iken, II.Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından 1239 yılında yapılan bir tertiple öldürüldü. Saadeddin Köpek'in öldürülmesinden sonra geri planda kalmış devlet adamları hizmete çağrıldı. Bu suretle devletin durumu düzeltilmeye çalışıldı. Diyarbakır kalesi kuşatılıp alındı. Bu esnada Moğolların önünden kaçan Türkmenler Anadolu'ya geldiler. Bunların uygun bir şekilde yerleştirilmemesi sonucu, Babai İsyanı çıktı. Bu isyanın bastırılması uzun zaman aldı ve güçlükle bastırılabildi. Bunu fırsat bilen Ebu'l Gazi Diyarbakır'ı kuşattı. Bunu haber alan Sultan, Ebu'l Gazi' ye ders vermek ve Meyyafarkin'i almak için asker topladı. Ebu'l Gazi ile savaş esnasında iken Moğol baskınının artması üzerine kuşatma kaldırıldı. Moğollar, Alaeddin Keykubad zamanında Selçuklu devletine saldırmaya cesaret edememişlerdi. Babai isyanından sonra devletinzayıfladığım gören Moğollar Erzurum'u kuşattılar. Erzurum' lu bir hain yüzünden şehir düştü. Bundan cesaret alan Moğollar ertesi sene Selçuklu ordusuna saldırma kararı aldı. İki ordu 1243 yılında Kösedağ ovasına karşılaştılar. Selçuklu ordusundaki deneyimsiz kişilerin iktidarı ele geçirmeleri ve sultanın tecrübesiz olmasından dolayı, sayıca çok oldukları halde Moğol ordusuna yenildiler. Moğollar Sivas, Kayseri ve Erzincan'ı yağma ettiler. Moğol bozgunundan sonra Muhezzübiddin Ali kendi girişimleriyle Baycu Noyan liderliğindeki Moğollarla anlaşma yaptı. Anlaşmadan sonra devletin yaralarının sarılmasına başlandı. Yapılan anlaşmayı kuvvetlendirmek için Şemsemdin İsfahani Batu Han'a gönderildi. Çünkü Boycu Noyan Moğol kumandanı idi ve Moğol Kağanı tarafından onaylanması gerekiyordu. Moğol bozgunundan önce Selçuklulara bağlı olan Ermeni Krallığı bozgun esnasmda Selçuklulara işkence ederek bir nevi intikam almışlardı. Bunlar üzerine sefer düzenlenmesi için de Batu Han dan izin alındı. 1246 yılında Ermeni Krallığı üzerine bir sefer yapıldı. Bunlar tekrar Selçuklu devletine bağlı hale getirildi. Bu esnada Sultan II.Gıyaseddin Keyhüsrev kendi beslediği vahşi bir hayvanın ısırmasıyla vefat etti. Gıyaseddin Keyhüsrev'in ölümüyle Moğollar Anadolu'da ki tesirlerini arttırdılar. Anadolu Selçuklu devletinin bütün zenginliklerini sömürmekteydiler II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in üç oğlu, altı hatunu ve iki kızı vardı. Bunun zamanında devlet sosyal ve ekonomik yönden gelişmeye devam etti. Bir çok eser Han, Saray, Cami, Kümbed, Medrese yapıldı.

After Great Sultan Alaeddin Keykubat, the state of Anatolian Selçuklu II. Gıyaseddin Keyhüsrev got Selçuklu throne in 1237. Getting the thone for II. Gıyaseddin had bean quite hard. Although İzzeddin Kılıç had been nominated for the throne. II. Gıyaseddin Keyhüsrev the Sultan of the state of Selçuklu with Sadeddin Köpek, Şemseddin Altmoba, Taceddin Pervane and Lala Ferruh's supports. First of all. Gıyaseddin Keyhüsrev tried to find the way getting together with Eyyubi Sultans against Egyptian Melik. Sadeddin Köpek influenced young Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev. The country had been govorned by Sadeddin Köpek for two years Köpek Who wanted to be Sultan got control of Sumatra city. Köpek was killed with an assasmation by Keyhüsrev in 1239. After Saadeddin Köpek had been killed. Some bureaucrats who were on the back plan were called for their helps to govern the country. Keyhüsrev surrounded Diyarbakır castle and succeeded to get it. By the way, Turkmens who escaped from Mongols came to Anatolia. The Goverment failed to settle Turkmens properly. This failure caused Babar rebellion. It took a long time to control the rebellion. Ebu'l Gazi evaluated the Situation and surrounded Diyarbakır. Sultan who heard of it, mobilized his soldiers to teach Ebu'l Gazi a lesson. Mongols had increased their attacks to Anatolia during the war with Ebu'l Gazi. That's why Sultan ended the war. Mongols had not dared to attack the state of Selçuklu But. After Babai rebellion the state had lost its power. Congsequenty Mongols surrunded surrounded Erzurum and got the city. That event enceouraged Mongols and the yeae after, ther decided to battle with Selçuklu army. Twoarmy met in the plain Kösedağ. because of inexperienced Sultan and generals, Selçuklu Army lost the war. Subsequently Mongols plundered Sivas, Kayseri and Erzincan. After Mongol defead Muhezzübiddin Ali made an agreement with Baycu Noyan who was leading Mongols. Baycu Noyan was Mongol commander. It wasn't enough. Mongol Kagan should have confirmed the agreement. Şemseddin İsfahani was sent to Batu Han for this purpose. Ermanian Kingdom had obeyed Selçuklu until Mongol defat and then. They had taken their revenge by torturing Selçuklu people during mongol war. After agreement with mongols. A permission had been got from Batu Han to enter Ermania. Selçuklu army were mobilized to beat Ermania in 1246. And they obyed the state of Selçuklu. Gıyaseddin Keyhiisrev was bitten by his own wild animal and dred. After Keyhiisrev died. Mongols increased their influence over Selçuklu and they exploited. Gıyaseddin Keyhiisrev had six wifes, three sons and two doughters. The country had been developed socially and economically in time of Keyhiisrev. Lots of Inns, places, mosques, kumbets and schools had been built.