Tanıklarıyla tarama sözlüğü esasında eski Anadolu Türkçesinde isimden isim yapma ekleri

Abstract

Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü Esasında Eski Anadolu Türkçesinde İsimden İsim Yapma Ekleri adlı yüksek lisans tez çalışmamızdazengin bir ek sistemine sahip olan Türkçenin isimden isim yapma eklerini fonetikmorfolojik ve fonksiyonel özelliklerine göre incelemeye çalıştık. Türkçenin işlek ekleribazı şekil ve görev değişiklikleri göstermekle birlikte Türkiye Türkçesinde olduğu gibi Eski Anadolu Türkçesi devresinde de kullanılmaktadır. İşlek olmayan eklerin bazıları bugünkü Türkiye Türkçesinde ya birkaç kelimede yaşamaktaya da hiç kullanılmamaktadır. Tespit ettiğimiz 41 ekten işlek ve az işlek eklerin sayısı 30T£ski Anadolu Türkçesinde kullanılıp da bugün kullanılmayan eklerin sayısı -ek kalıplaşması olayına uğrayarak kullanılanları saymazsak -1 0 civarındadır. Eklerdeki ses ve görev değişiklikleri dilin canlı bir varlık olduğunun en güzel delilidir. Meselâ bugün yaylajaşla gibi yer isimleri yapan -la,-le eki aslında isimden fiil yapan -la,-le eki ile fiilden isim yapan -k ekinin kalıplaşmasından meydana gelen -lak,-lek ekindeki k(k)' mn düşmesi ile ortaya çıkmıştır. Ayrıca -sagı,-segi eki de Eski Anadolu Türkçesinde benzetme ve küçültme fonksiyonunda kullanılan ancak bugünkü Türkiye Türkçesinde kullanılmayan eklerdendir. Bu çalışmamızda dilimizin belli bir devresindeki isimden isim yapma ekleri sesşekil ve fonksiyon açısından yer yer de Eski Anadolu devresine kadarki lehçelerle karşılaştırılmak suretiyle incelenmiştir.

In our post graduate thesis study called ` The Suffixes Used To Derive Nouns From Nouns In The Ancient Anatolian Turkish Language On The Basis Of Surveying A Dictionary With Withness ` we tired to investigate the suffixes used to derive nouns from nouns with respect to phonetic morphologic and functional characteristics in Turkish language which has a rich suffix system in its structure. The frequently used suffixes had been also used in the Ancient Anatolian Period although the}` had some structural and functional differences at that time. Some of the infrequently used suffixes are still living in a few words in today's Turkish language in Turkey or not used of all out of 41 suffixes these we have found the number of frequently and less frequently used suffixes is around 30. If we neglect those suffixes which are being used after transforming into permanent shapes the number of suffixes those had been used in the Ancient Anatolian Turkish language but not being used today is around 10. The phonetic and functional substitution in the suffixes are the best examples which prove that the language is a living object. For examplethe suffixes ia* and 'le' which make place nouns such as 'yayla' and 'kışla' are in fact, existed as a result of transforming into a permanent shape of the suffixes 'la' and 'le' which derive verbs from nouns and together with suffixes 'lak' and 'lek' and then disappearing of the suffix 'k' from the suffixes 'lak' and Tek'. More our the suffixes 'sagf and 'segr are the suffixes which had been used in the Ancient Anatolian Turkish language in the similutide and dimmunitive functions but not being used in today's Turkish language in Turkey. In this studythe suffixes which existed in a certain period of our language to derive nouns from nounshas been examined with respect to voicestructure and function and also these suffixespartially has been compared to those unnient dislents existed up to the Ancient Anatolian Period. Büfenin ttBWU