Avrupa Tek Para Sistemi`nin dünya ve Türkiye ekonomisi üzerindeki olası etkileri

Abstract

Dünyanın en büyük ikinci ekonomisini oluşturan Avrupa Birliği' nin (AB) on bir üyesi, 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren ulusal paralarının yerini kaydi para olarak, 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren de kağıt ve madeni para olarak, `Euro` adını taşıyan yeni ve ortak bir paraya bırakmaya karar vermiştir. Euro'yla, önemli bir aşamayı gerçekleştiren Avrupa Tek Para Sistemi' nin (APS) üye devletlerin ekonomileri yanında, dünya ekonomisi ve Türkiye ekonomisi açısından etkileri şüphesiz büyük olacaktır. Uluslararası mali piyasalara da etkileri yansıyacak olan Avrupa Tek Para Sistemi nin (APS), dünya ekonomisi üzerindeki etkilerini bugünden belirleyebilmek zordur. Avrupa Para Birliği'nin (APB) `Optimum Para Alam` (OPA) kurma yolundaki girişiminin Birlik içinde pozitif kazançlar sağlaması; APB 'nin ne ölçüde OPA olduğuna bağlı olacaktır. APS 'nin dış etkileri arasında en kesin olan husus; bu etkilerin büyük ölçüde, Euro 'nun AB üyesi devletlerin performansı üzerinde yaratacağı değişikliklerin dış uzantılarına; Euro 'nun uluslararası işlemlerde kullanılma hacmine ve dolayısıyla Euro 'nun ne kadar güçlü ve istikrarlı bir para birimi olacağına bağlıdır. Euro'nun uluslararası işlemlerde kullanılma hacmi, AB üyesi ülkelere yönelik sermaye hareketlerini, bu ülkelerin borçlanma politikalarını ve rezerv bileşimlerini etkileyecektir. Euro'nun güçlü ve istikrarlı para olması, APB ülkelerinde uygulanacak yapısal ve mali politikalara bağlı olarak gerçekleşecektir. Topluluk üyesi ülkelerin her alanda, özellikle ekonomik alandaki `tek seslilik`leri Euro'nun gücünü belirleyecek temel etken olacaktır. Türkiye'nin AB'ye üye ülkelerle vazgeçilmez ticari ve mali bağlantıları bulunmaktadır. Ülkenin dış ticaretinin %50'si AB'ye üye ülkelerle yapılmaktadır. Dış borç stokunun %45'i Avrupa para birimlerinden oluşmaktadır. Dolayısıyla, ABile yoğun ticari ve mali ilişkiler içinde bulunan Türkiye açısından, Euro 'nun, özellikle 2002 yılından itibaren, dış borç yönetimi, ödemeler bilançosu ve mali piyasalar bakımından önemli etkileri olacağı açıktır. AB ile yaklaşık 35 yıldır bir ortaklık ilişkisi yürüten ve 1 Ocak 1996' dan itibaren de Gümrük Birliği sürecini tamamlamış bir ülke olarak, Türkiye tam üyeliği hedeflemektedir. Bu nedenle, APB'ye uyum konusu Türkiye'nin gündeminde bulunmaktadır. Türkiye'nin Avrupa piyasalarındaki artan fırsatlardan yararlanması ve global çevrede daha rekabetçi olması, makroekonomik yapısını düzenleyecek politikalar uygulamaya koymasına bağlı olacaktır. APB 'den yararlanabilmek için, Türkiye, ekonomik ve yapısal reformlarda adımlarını hızlandırmak zorundadır. Çalışmadaki temel varsayım, APS'nin hiçbir aksamaya uğramadan belirlenen tarihlerde yürürlüğe girmesidir. Ayrıca, APS'nin dünya ekonomisi üzerindeki muhtemel etkileri, Euro 'nun güçlü ve istikrarlı bir para ve zayıf bir para olacağı varsayımlarına dayanılarak, her iki bakış açısıyla da incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde, APB'nin tarihi gelişimi kronolojik olarak incelenmiştir. İkinci bölümde, APB'nin bir OPA olup olmadığı araştırılmıştır. Üçüncü bölümde, Euro 'nun dünya ekonomisi üzerindeki potansiyel etkileri incelenmeye çalışılmış; ayrıca, APS'nin geleceği tartışılmıştır. Son olarak dördüncü bölümde, AB'nin Türkiye ile olan ilişkileri ve Euro'nın Türkiye üzerindeki potansiyel etkileri incelenmiştir.

The eleven members of the European Union (EU), which consists the second biggest economy of the world, have resolved to replace their national currencies with a new and common currency named `Euro`, as bank money as of January 1st, 1999, and as coin and banknote as of January 1st, 2002. The effects of the Economic and Monetary System (EMS), which gained an important dynamics with Euro, will undoubtedly be significant with respect to the economies of the member states, the economy of the world and the economy of Turkey. It is difficult to determine in advance the effects on the world economy of Economic and Monetary System (EMS), which will have effects also on international financial markets for it is the first example on world and for it still contains elements still not clarified. The positive gains to be provided within the Union by the attempt of Economic and Monetary Union (EMU) to establish an Optimum Currency Area (OCA), will depend on the extent that EMU will be OCA. The most definite point among the external effects of EMU is that these effects will significantly depend on the external extensions of the changes that Euro will create on the performance of the EU member states, to the volume of utilization of Euro in international transactions and to the extent of strength and stability of Euro. The volume of utilization of Euro in international transactions will effect the capital movements towards EU member countries, the borrowing policies and the reserve combinations of these countries. The power of Euro as a strong and stable currency will depend on the structural and financial policies to be executed at EMU countries. The `single voice` of community member countries in every field, especially in economic field, will be the basic factor that will determine the strength of Euro. iiiTurkey has significant commercial and financial relations with EU member countries. 50 % of the foreign trade of the country is made with EU member countries. On the other hand, the European capital and monetary markets have been a significant source that are resorted to in financing both the public and the private sectors. 45 % of the foreign debt stock consists of European currency units. Therefore, it is clear that Euro will have important effects with respect to the foreign debt management, payments balance and financial markets of Turkey, which has intense commercial and financial relations with EU, especially beginning from 2002. In addition, as a country that continues a partnership relation with EU for approximately 35 years and that has completed the Customs Union process as of 1996, Turkey aims at full membership. Therefore, the issue of adaptation to EMU is in the agenda of Turkey. The benefiting of Turkey from the increasing opportunities in European markets and be more competitive in the global environment, will depend on executing policies to regulate its macroeconomic structure. In order to benefit from EMU, Turkey has to accelerate the steps taken in economic and structural reforms. The basic assumption of this study is that EMS will be effected on the specified dates without any disruption. In addition, the probable effects of EMS on world economy are examined from two points of view, assuming that Euro will be a strong and stable currency, and a weak currency. In the first chapter of the study, the historical development of EMU is examined chronologically. In the second chapter, it is examined whether EMU is an OCA or not. In the third chapter, the potential effects of Euro on world economy are studied; also,, the future of EMS is discussed.. Finally, in the fourth chapter, the relations of EU with Turkey and the potential effects of Euro on Turkey are inspected. IV