İbn Haldun`da bilim ve devlet anlayışı

Abstract

Bu tez çalışmamızda öncelikle düşünümüzü islâm-i söylev içerisinde fikir ve düşüncelerini açıklarken günümüzdeki bilim anlayışlarından en çok pozitivizm ve akılcılığa yaklaştığını göstermeye çalıştık. Ayrıca fikirlerini açıklarken İslâm'a ve Islâmın düşünce ortamına ters düşmeden (İslâm düşünürlerinin kullandığı ilimlerin ayrımı gibi metotları kullanarak kendi orijinal fikirlerini hiçbir kısır döngüye düşmeksizin) ortaya koyusunu anlattık. Bu yaklaşım tarzıyla da günümüzde en çok sözü edilen laik devlet düzenini yine İslama zıt düşmeden ortaya koyabilmiştir. Toplumsal konuların ayrı bir bilim dalı olarak incelenmesi gerektiğini de eserinde savunmasıyla sosyolojinin de kurucularından sayılmıştır. İslâm düşünürleri tarafından kendisinden önce de kullanılan bilimlerin ayrımı metodunu kullanmış, ancak onlar gibi bir kısır döngüye saplanmayıp yepyeni bir sonuç elde etmeyi başarmıştır. Kısaca anlattıklarımızı toparlarsak düşünürümüzü İslâmi söylem içinde kalmak şartıyla, ona zıt düşmeden ve onunla uyuşmaya girme endişesine kapılmadan tüm düşüncelerini günümüz pozitivist ve akılcı bilimsel yaklaşımlara yakın bir şekilde savunan orijinal bir düşünür olarak anlatmaya çalıştık.

The authors try this study that the philosopher mostly approaches the contemporary scientific movements of positivism and rationalism, inter alia, when explaining his thoughts and ideas in the Islamic concept. This study however emphasises that the philosopher presents his thoughts without conflicting with Islam and Islamic concepts (creating no dilemma or vicious circle, but presenting his own genuine thoughts by means of using such methods as the discrimination of sciences like the other Islamic Philosophers). His success in presenting the most common argument of the laic state regime without conflicting with Islam also relies on the same style of approach. He is also considered to lake place of the founders of the sociology, as his work defeds that the social issues should be examined under another science. He used the discrimination of sciences methods like his ancestors, yet achieved to get a new result without leaving in a vicious circle contrary to his ancestors. In short, the authors try to present him as a genuine philosopher who closely defends his all thoughts in a manner close yo the contemporary positivist and rationalist scientific approaches in, and without conflicting with the Islamic concept, with no effort to agree with the same.