Tirkiş Cumageldiyev`in Mehekdaş romanı örneğinde Türkmen Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarma problemi

Abstract

ÖZET Türk Dünyasının kültür bütünlüğü; üretilen bilim, kültür ve sanat eserlerinin karşılıklı olarak bilinmesiyle sağlanabilecektir. Bunun önündeki en önemli engel ise, bugün Türk Dünyasında tarihî ve siyasî sebeplerle ortaya çıkan farklı yazı sistemlerinin ve yazı dillerinin kullanılıyor olmasıdır. Bu engeli kısa vadede aşmanın en kolay yolu, bilim, kültür ve sanat eserlerinin karşılıklı olarak yazı dillerine aktarılmasıdır. Türkiye Türkçesine, diğer Türk topluluklarında meydana getirilen eserlerin pek azı aktarılmış durumdadır. Aktardığımız `Mehekdaş` romanı II. Dünya Savaşı sonrası Türkmen edebiyatının önde gelen isimlerinden Tirkiş Cumageldiyev'in bir romanıdır. Eserin konusu Ay güzel ve Bay nazar adlı gençlerin aşkları ve buna bağlı olarak çevrelerinde gelişen olaylardır. Lehçeler arası aktarma yapmanın kendine özgü zorluklan vardır. Aktarma metnimiz de bunu teyit etmektedir. Bu çalışma `Mehekdaş` adlı eserden hareketle iki lehçe arasında aktarma yaparken düşülebilecek hata tiplerini ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mehekdaş, Aktarma, Türk Lehçeleri, Eş Değer, Yalancı Eş Değer

II ABSTRACT The cultural integrity of the Turkic people (`Turcia`) could only be achieved provided that scientific, cultural and literary works of each community are made known to each other. The greatest difficulty standing before that is that several different standard languages and script systems have been used because of certain historical and political reasons. The best way to cope with this difficulty in the short term is to translate be the scientific, cultural and literary works into each other. Few of the works written in the other Turkic languages were translated into Turkish. After Second World War in Turkmen literature, `Mehekdash` translated is a novel of Tirkiş Cumageldiyev who is one of the well known writers. The noveP's plot is about the love between Aygiizel and Baynazar and their environments. Making translation between Turkic languages has proved to be difficult and this is confirmed by the translated version of the work `Mehekdash`. The object of this study is to find out what sort of mistakes could be made while making translation between two Turkic languages, and it has been understood that it is probable to make lexical, morphological, idiomatical and syntactical mistakes. Key words: False equivalence (= `false friends`), Translation, The Novel `Mehekdash`, Turkic languages ÎC YÛKSEK<ttROTM ^JJf