Türkiye ekonomisinde, Cumhuriyetin ilk dönemlerinin iktisadi yapısı (1923-1039)

Abstract

ÖZET Ekonomi, siyasi ve askeri başarıların en büyük dayanağıdır. Ekonomisi güçlü, olan devlet ve millet de güçlüdür. 1990'lı yıllardan itibaren teknolojik haberleşmenin geliştirilmesiyle sermaye akımları, para piyasalarındaki hareketlilik artmıştır. Bu etki ekonominin kontrolünü biraz daha zorlaştırmıştır. Küreselleşme akımı hızlanmış, ekonominin daha geniş yorumlanması gerekmiştir. Ancak yakın iktisat tarihi incelenirse ekonomik başarının temellerinin hâla çok değişmediği görülmektedir. Türkiye Ekonomisi'nin gelişimi izlendiğinde, tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinin oldukça büyüdüğü, ileri teknolojilerin üretimde kullanılabildiği gözlenmektedir. Türkiye modern dünya içerisinde yerini almıştır. Ancak mevcut potansiyel açısından değerlendirme yapılırsa, olması gereken yerin çok gerisindedir. Türkiye Ekonomisi'nde, dönemler itibarı ile ilerlemeler hedeflenmiştir ama çoğunlukla hedeflerin gerisinde kalınmıştır. iktisadi dönemler içerisinde 1923-1939 Dönemi ayrıcalıklı bir özelliğe sahiptir. Yeni ülkenin ekonomisi bu dönem zarfında kurulmuş ve 15 yıl içerisinde istikrarlı, bir gelişim kaydetmiştir. Bu durumda 1923-1939 sürecinin özellikleri çok iyi araştırılmalı, uzun vadede istenilen seviyeye ulaşmak için ulusal iktisat tarihinin deneyimlerinden de faydalanılmalıdır. Türkiye Ekonomisi; kabarık dış borçlar, kapatılamayan dış ticaret açığı, kişi başına GSMH'nın yetersizliği, reel ekonominin küçülmesi, yüksek seyreden enflasyon, milli paranın istikrarsızlığı, istihdam gibi büyük sorunlar içerisindedir. Sorunların çözümü bir bütünlük içerisinde ele alınmalıdır. Bu bütünün içerisinde başlangıç süreci de araştırılıp, incelenmelidir. Çalışmada, 1923-1939 sürecinde günümüz koşullarıyla kıyaslanamayacak kadar yetersizlikler içerisinde alınan doğru kararlar uygulamalar, sistemler ayrıntılarıyla ortaya konmuştur. Daha sonraki belirli ekonomik devrelerde, ekonomiye yapılan katkıların Atatürk Dönemindeki kadar yoğun olmadığı gösterilmiştir. Halkın iktisadi isteklerine verilen önem, dünyanın en ciddi buhranlarından biri karşısında alınan tedbirler, ülke geliri oluşturmada,yapılan değişiklikler, sanayii hareketleri, yeni girişimci sınıfı oluşturma, bankacılık alanındaki köklü değişim konu içerisinde yer alan faaliyetlerdendir. Amaç; Türkiye Ekonomisinin geniş düşünce çerçevesinde, sağlam temeller üzerine inşa edildiğini göstermek ve bu temeller üzerinde yükselebilmesi için katkı sağlamaktır.

SUMMARY Economy is the biggest support of politic and military success. If a country's or a nation's economy is high, that country or that notion is strong. Since 1990, with the progress of technological communication there has been increase in the activities of capital currents and in those of financial markets. This factor has made the economic control more difficult. The globalisation movement has been accelerated and it has been necessary to Comment the economy widely. However, when the near history of economy is observed, it has been seen that the bases of the economic success haven't still changed so much. When it is viewed the progress of the Turkish economy, it has been observed that the sectors of Agriculture, Industry advanced technologies can be used in production. Turkey took its place in the Modem World. However, when it is considered in accordance with its current potential, Turkey, was backward. Turkey has aimed at the economic progress in the course of time but mostly, it hasn't been able to make much progress. Of the economic periods, the period between 1923 and 1939 has the most considerable characteristics. The Economy of the new country has been a stable progress with in fifteen years. While taking these in to consideration, the characteristics of 1923-1939 consideration, the characteristics of 1923-1939 process must be investigated very well and it must be sea that we should make use of the experiences of the National Economic History to reach the wanted level in the long term. Turkish Economy has got such big problems as foreign debts, foreign trade deficit, insufficiency of the level of Per Capital income deprecation of real economy, high inflation instability of the national currency and unemployment. The solution of problems must be taken into consideration with a unity. Writhing this unity, the causes of the problems must be investigated. In this study, it has been explained in detail the systems, the practices and the right decisions that were made in 1923-1939 process. It has beenshown that the contributions that were made to economy in later certain economic periods were not as intensive as they were in Atatürk period. Importance given to the economic wishes of the people, the measures taken against the most serious crises of the world, the changes made in forming the Nation's Income, forming the new entrepreneur class, radical change in banking system are mentioned in this study. The aim is to show that Turkish Economy has been built on the strong bases and to make contributions to its rise on these bases.