Türkiye`de ilköğretime (6-7-8) branş öğretmeni yetiştirilmesi ve sosyal bilgiler öğretmenliği ile sosyal bilgiler dersi programlarının gelişimi(1946-1982)

Abstract

ÖZET İlköğretime branş öğretmeni yetiştirme problemi, Cumhuriyetle birlikte günümüze kadar, çözüm yollarının arandığı ve çeşitli uygulamaların yapıldığı ve yetkililerin üzerinde önemle durduğu konulardan biri olmuştur. İlköğretim branş öğretmenlerinin yetiştiği eğitim enstitülerinin en köklü ve en eskisi 1926 yılında hizmete açılan Gazi Eğitim Enstitüsü Okuludur. 1940'larda ilköğretim branş öğretmeni açığım kapatmak amacıyla eğitim enstitülerinin sayısının arttırılmasına karar verilmiş ve 1944'te Balıkesir Necati Bey Eğitim Enstitüsü açılmıştır. Yine öğretmen açığını kapatmaya yönelik 1946- 47 yılında `Toplu Dersler Bölümü` açılmış ama bu öğretmenlerin okullarda istenilen verimi sağlamadıkları görülünce, yeniden değişikliğe gidilerek 1949- 1950 öğretim yılında fen ve edebiyat bölümleri tekrar açılmıştır. 1946-1960 döneminin sonunda İstanbul, Bursa ve İzmir'de açılan okullarla bu kurumların sayısı 5'e ulaşmışur.Yine bu okulların yönetmeliklerinin çıkarılması, öğrenci alma sisteminin yeni yönetmeliklerle eleme ve seçme sınavlarından oluşan bir şekle sokulması bu dönemde yapılmış olumlu gelişmeler arasında gösterilebilir. 1960'lı yıllara gelindiğinde her alanda görülen planlı kalkınma dönemleri içerisine eğitim alınmıştır. Eğitim planlaması çalışmaları içerisinde; ilköğretime branş öğretmeni yetiştirme problemini de çözüme kavuşturmak için gerekli çalışmaların yapılmak istendiği görülmektedir. Özellikle bu dönemin başlarında toplanan XII.Milli Eğitim Şurası'nda, öğretmenlerin eğitimiyle ilgili ortak amaçlar tespit edilerek, önerilerde bulunulmuş ve bazı önemli kararlar alınmıştır. Eğitim enstitülerinin bütün bölümlerinin üç yıla çıkarılması, Edebiyat Bölümlerinin Türkçe ve Tarih - Coğrafya - Yurttaşlık Bilgisi, Fen Bölümlerinin ise Matematik - Fizik ve Kimya - Tabiat Bilgisi olmak üzere ikişer bölüme ayrılması, eğitim enstitülerinin sayılarının arttırılması ve kurumların akademik yapıya kavuşturulmak istenmesi, bütün bunlar Yedinci Milli Eğitim Şurası'nda alman kararlar yada yapılan öneriler arasında bulunuyordu. Bunlardan bir kısmı uygulandıysa da bazılarının uygulanmadığı görülür.11 1960-1982 döneminde nitelikten çok niceliğe önem verilerek eğitim enstitülerinin sayılan ve öğrenci kapasiteleri arttırılmıştır. Mevcut öğretmen sorununa, gece öğretimi, hızlandırılmış program ve mektupla öğretim uygulamaları gibi geçici çözüm yollan aranmıştır. 1977-1978 eğitim - öğretim yılında sayılan 18 olan eğitim enstitülerinden 10'unun eğitim süreleri 4 yıla çıkarılarak adlan `Yüksek Öğretmen Okulu` olarak değiştirilmiştir. Cumhuriyet döneminden itibaren Öğretmen yetiştiren kurumlar içerisinde çok önemli görevi üstlenmiş olan eğitim enstitülerinin değişen, gelişen, sosyal, ekonomik ve teknolojik şartlann getirmiş olduğu cevap verebilecek şekilde hazırlanması her zaman yetkililerin üzerinde durduğu Önemli problemlerden biri olmuştur. Diğer bütün branşlarda olduğun gibi Sosyal Bilgiler Bölümü de eğitim enstitülerindeki değişiklerden etkilenmiştir. İlk olarak 1928-1929 öğretim yılında Tarih ve Coğrafya bölümü olarak açılmış, 1946-1947 öğretim yılı uygulanan `Toplu Dersler Bölümü` ile bir süre kapatılıp ama daha sonra diğer branşlarda olduğu gibi yeterli verim alınamaması üzerine tekrar iki bölüme aynlan eğitim enstitülerinin Edebiyat Bölümü içinde yerini almıştır. 1966-1967 öğretim yılında ise Edebiyat Bölümü; Türkçe ve Sosyal Bilgiler olmak üzere iki bölüme aynlmış, böylece Sosyal Bilgiler müstakil bir hüviyet kazanmıştır. 1982 yılında çıkarılan 41 kanun hükmünde kararname ile diğer bütün öğretmen yetiştiren kurumlar gibi eğitim emtitülerinin de 20 Temmuz 1982 yılından itibaren mallarıyla birlikte üniversitelere devredilmesinden sonra tekrar tarih ve coğrafya olarak ikiye aynlmış ama bîr süre sonra yeniden Sosyal Bilgiler adı altında birleştirilerek, ilköğretim okulu n. kademesine Sosyal Bilgiler Öğretmeni yetiştiren dört yıllık fakülteler açılmıştır.

Ill SUMMARY Problems of branch teacher for Primary School have been one of the important subject which have been searched the various ways of solution and have carried on various applications. The Gazi Education Institute, which grows branch teachers, was opened in 1926 which is the oldest and most fundamental school, In 1940, The primary education, received the institus of numbers toumakemore, for the close of the brach of open. And in 1944, the Balıkesir Necati Bey Education institute was opend. In 1946, 1947 'brach of compact lessons' was opend for, the close of the branch open.But, the teachers who didrit the expert produce and they appeared. With it, in 1949-1950 years, the brach of Sciece and, brach of literature opend again. Alt the end of 1946-1960, The Schools opend in Istanbul, Bursa and Izmir. With them, ite number of that associations were 5. This schols of the governing statutes, prepared and the system of the studentchose prepaed with the rew groverning statutes. They, are the positive development in that periodoftime. In the 1960, the education insided to the progress of the period. In the workof the education planning, for the solve of the brach teacher growing the recessary Works have been expected for dong.Specially, that peiod of time, the ministry of education has collected. The partner intents have estadished about the education of the teachers. Then, the important resolves have bovght, they have said some suggestions. With the changing the duration of all the parts of Institutes of Education as Three years, departments of Literature was divided as Turkish and History- Geography and Department of knowledge of Citizenship-Science were divided as Mathematics-Physics and Chemistry-knowledge of Nature. And also, we are going to search the increasing the Number of Institutes of Education and wishing the Institutes hade made as Academic Structure in the Seventh part. In the Period of 1960-1982, with have been being given importance to quantity more than quality, the number of Institutes of Education had been increased. It had been searched the problem for finding teacher and had temporary solved with the educating the candidates with night education, Acceleration programmed, and Education with Letter. In 1977-78 Educational periods, It was eighteen Institutes of Education and ten of them had their periods made for four years and changed their names as Institution of Teacher Higher School. Since the period of Republic, Institute of Education that had played very important roles for solving the problems about preparation against conditions of changeable, adventable, social, economical structures. Department of Social Knowledge had influenced with the changes as the all other branches. Firstly, educational period of 1928-1929, it had been opened as department of History and Geography and then, in educational period of 1946-1947, it had been closed with `Department of Common Courses` and then, it was placed again in department of Literature like other unsuccessful branches of Institutes of Education.IV In the educational period of 1966-1967, Department of Literature was parted as Social Knowledge and Turkish so, Knowledge of Social had been made independent department. In 1982, with governmental decision of forty-first, Institutes of Education had been transferred to Universities with its all properties in 20th July, 1982 and then, it was divided as History and Geography again but, it was united as Social Knowledge and It has been growth teachers of Social Knowledge in the Four yearly Faculties for Second Level of Primary Schools.