Peyami Safa`nın `Sözde Kızlar` adlı eseri üzerine cümle (Sentaks) çalışması

Abstract

Bu çalışmada, Peyami Safa'nın `Sözde Kızlar` adlı eserinden hareketle Türkiye Türkçe'sinin cümle bilgisi (sentaksı) mukayeseli olarak incelenmiştir. `Kelime grupları ve cümleler` hakkında çeşitli yazarların değerlendirmeleri de göz önünde bulundurularak sistematik bilgiler verilmiştir. Yapmış olduğumuz araştırmada kelime gruplarının isimlendirilmesi ve çeşitleri konusunda farklı görüşlerin olduğunu tesbit ettik. İsimlendirmede `kelime grubu, belirtme öbeği, belirtme grubu, takımlar` gibi isimler kullanıldığı görülmektedir. Bu görüşler, kelime gruplarının yapı, mana ve kullanılış bakımından bir bütün olduğu, en az iki kelimeden oluştuğu, grubu oluşturan kelimelerin birbirlerinin manalarını bütünlediği, bu nedenle cümle içerisinde tek kelime gibi değerlendirildikleri hususunda birleşmektedirler. Kelime gruplarının çeşitleri hususunda ise, farklılıklar görülmektedir. Bu çalışmada, kelime gruplarını 15 başlık altında toplayarak, örneklerle açıklamaya çalıştık. Cümle, cümlenin öğeleri ve türleri araştırmacıların görüşleriyle birlikte verilerek, örneklerle pekiştirilmiştir. Yazarların cümle türlerini incelemelerinde de bazı farklılıklar ve tutarsızlıklar görülmektedir. Cümlenin tarifinde birleştikleri ve hüküm bildiren en büyük kelime grubu olduğunu kabul ettikleri görülmektedir. Anlamlarına ve yapılarına göre cümlelerin incelenmesinde de bazı farklılıklar vardır. Birleşik cümlenin tarif ve sınıflandırılmasında araştırmacılar arasında bir takım farklılıklar olduğu göze çarpmaktadır. Bu farklılıklar ilerde ilgili bölümlerde ele alınarak teker teker izah edilmiştir. Metinden 50 cümle seçilerek tahlil edilmiştir.

In this thesis Türkiye turkish sentence information syntax has been examined with using Peyami Safa' s `Sözde Kızlar` production by comparison. Systematic informations has been given from different authors' evalutions about `word groups and sentences`. In our examination we found different opinions about word group's namings and species. In naming we saw different names such as `word group, determining group, teams`. These opinions have been agreed that word groups are a whole by structure and usage, existened by at least two words, the words that existing the sentences complete each others' meanings and evaluated as a single word in a sentence. In this study we grouped word groups at 15 titles and try to explain them with examples. Sentence, sentence groups and species has been given with the opinions of researchers and intensified with examples. We saw differences and inconsistency in different authors' examinations abouth sentence species. They are agreed in explaination of sentence and the biggest word group that rules. There are differences about examination of sentences by meanings and structures. Also there are differences about examination and involved chapters one by one. 50 sentence are selected from the production and analysied.