Lise öğretmenlerinde tükenmişlik, iş doyumu ve algılanan sosyal destek: Bursa ili örneği

Abstract

Araştırmanın amacı, öğretmenlerin çalışma yaşamlarında etkili olan tükenmişlik düzeyi (duygusal tükenmişlik, duyarsızlaşma, kişisel başarılılık ve genel tükenmişlik düzeyi), iş doyumu (dışsal doyum, içsel doyum ve genel doyum düzeyi olarak) ve algılanan sosyal destek (aile desteği, arkadaş desteği ve genel sosyal destek olarak) değişkenleri arasında ki ilişkileri incelemektir. Ayrıca ele alınan demografik değişkenlerin bağımlı değişkenlerle ilişkisi araştırılmıştır. Bağımsız değişkenler temelinde oluşturulan gruplar arasında bağımlı değişken ortalamalarının farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırma Bursa MEB çalışanı 302 (160 kadın ve 142 erkek) öğretmen üzerinde yapılmıştır. Araştırma evreni Bursa MEB çalışanı, kadrolu Anadolu Lisesi ve Meslek Lisesi öğretmenleridir. Araştırmada sosyo-demografik verilerinin toplanması amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), Minnesota Doyum Ölçeği (MDÖ), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 23 programı ile yapılmış ve %95 güven düzeyi ile çalışılmıştır.Sonuçta sosyal destek ile tükenmişlik arasında olumsuz ve anlamlı ilişki olduğu görülürken, sosyal destek ile genel doyum arasında olumlu ve anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin yaşlarına, medeni durumlarına, çevresinden takdir görme ve okul türü değişkenlerine göre sosyal destek algısının farklılaştığı; öğretmenlerin cinsiyet ve çevresinden takdir görme, değişkenlerine göre de tükenmişlik algılarının farklılaştığı görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Tükenmişlik, İş Doyumu, Algılanan Sosyal Destek, Öğretmen.

This study aims to analyze the relationships among variables of the burnout level (Emotional exhaustion, desensitization, personal success and general burnout level), job satisfaction (External satisfaction, internal satisfaction and general satisfaction) and perceived social support (Family support, friend support and general social support) of teachers affecting their work lives. Furthermore, the relation of demographic variables to dependent variables has been researched. Whether averages of dependent variables differentiate or not among the groups formed based on independent variables has been studied. The research has been carried out on 302 (160 female and 142 male) teachers of Ministry of National Education in Bursa. The study population consists of permanent staffs of Anatolian High Schools and Vocational High Schools working for Ministry of National Education in Bursa. In order to collect their socio-demographic data, 'Personal Information Form', 'The Maslach Burnout Inventory (MBI)', 'Minnesota Satisfaction Questionnaire (MSQ)', 'The Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS)' have been used in the study. The analysis of data has been performed using SPSS Statistics 23.0 program and 95 % confidence level has been kept. In the end, it has been found that while there is a negative meaningful relationship between social support and exhaustion, there is a positive meaningful relationship between social support and general satisfaction. It has been seen that teachers' perception of social support differentiate with respect to variables of age, marital status, enjoying admiration and type of school; their perception of exhaustion differentiate as well with regard to variables of gender and enjoying admiration.Key Words: Exhaustion, Job Satisfaction, Perceived Social Support, Teacher.