Uçak krizinin Türk-Rus ilişkilerine ekonomik ve siyasi etkileri

Abstract

Türk–Rus ilişkileri özellikle 1991 sonrası dönemde farklı paradigmaların oluşturduğu bir yapıya sahiptir. İki ülkenin bölgesel meselelere bakışı siyasi ilişkilerini etkilese de ekonomik ilişkileri de bir yandan sürmekteydi. 2000li yıllardan itibaren ise daha yakın bir siyasi ve ekonomik ilişki süreci başlamıştı. Bu süreçte ana aktör enerji arzı ve iki ülkenin arz-talep ilişkisinin oluşturduğu ekonomik ortamdı. Türkiye için Rusya ana enerji sağlayıcı konumunda ülke haline gelmiştir. Rusya içinse Türkiye hem önemli bir Pazar hem de Avrupa enerji piyasası için farklı bir güzergah anlamı taşımaktaydı. Bunun yanı sıra özellikle 2009-2012 yılları arasında iki ülke arasında gerçekleştirilen bir çok ziyaret ile siyasi ilişkiler stratejik ortaklık boyutuna dönüştürülmüştü. Ancak 2015 yılında yaşanan Uçak Krizine kadar tarihin en iyi seviyesinde olan ilişkiler bu kriz sonrasında soğuk savaş döneminden dahi daha kötü bir 9 aylık süreç yaşamıştır. Bu çalışmada, Sovyetlerin dağılmasından 2015 yılına kadarki süreçte Türk –Rus siyasi ve ekonomik ilişkileri ele alınacak olup, 2015 yılında yaşanan Uçak Krizi'nin bu ilişkiler üzerindeki rolü ve etkileri üzerine tartışılacaktır.

The Turkish-Russian relations have a structure which is formed by different paradigms especially the period after 1991. While the two countries' views on regional issues affected their political relations, they also maintained economic relations on the one hand. Since 2000, a closer political and economic relationship has begun. The main actor in this process was the energy supply and the economic environment created by the supply-demand relationship of the two countries. For Turkey, Russia has become a major energy provider country. For Russia, Turkey meant both a significant market and a different route for the European energy market. In addition to this, many visits between the two countries, especially between the years 2009 and 2012, have transformed political relations into a strategic partnership. However, the relations, which are at the best level of history until the Aircraft Crisis in 2015, have a worse 9-month process even after the cold war. This study will focus on the Turkish-Russian political and economic relations from the dissolution of the Soviet Union until 2015 and discuss the role and effects of the Aircraft Crisis in 2015 on these relations.