Türk solunun eleştirisi: Birikim dergisi (1975-1980) örneği

Abstract

Türkiye'de sol düşünce ve siyasi hareketlerin 1960-1980 yıllarında önemli bir yükseliş gösterdiğini söylemek mümkündür. Bu tarihlerde Türk solu hem düşünsel performansıyla entelektüel camiada bir karşılık bulmuş hem de toplum içinde önemli sayıda insanı mobilize ederek siyasal bir hareket olarak dikkat çekmeye başlamıştır. Ancak 1980'den bulunduğumuz 2017 yılına kadarki dönemde siyasi bir hareket olarak toplum içerisinde bir zamanlar sahip olduğu karşılığı kaybetmiştir. Türkiye'nin 1980 sonrası siyasetine ve toplum düşüncesine damgasını vuran genel olarak liberal fikirler ve temalar olmuştur. Akademide ve çeşitli entelektüel mecralarda sol düşüncenin belirli bir ağırlığından söz etmek hala mümkünse de liberal düşüncenin fikir ve temalarının hegemonyası karşısında sol entelektüel üretimin 1960-1980 yıllarda sahip olduğu ağırlığı kaybettiğini söylemek mümkündür. Bu çalışma solun bahsi geçen etkililik kaybının nedenlerini mesele edinecek ve sorunu, sosyalist bir düşünce dergisi olan Birikim'in 1975-1980 yılları arasındaki nüshalarında sola yönelik olarak getirmiş olduğu eleştiriler üzerinden ele alacaktır. Solun etkililik kaybı genellikle dışsal gelişmelerde aranmaktadır ve bu etkililik kaybında solun kendisinin ne tür `katkıları` olduğu sorusu göz ardı edilmektedir. Bu nedenle solun gerilemesinde solun katkılarını tespit etmek için 1980 öncesi özeleştirilere bakmakta fayda vardır. Bu çalışmada, Birikim dergisinde sosyalist hareketin bir içsel eleştirisinin söz konusu olup olmadığı, dışsal gelişmelerden bağımsız olarak sosyalist hareketin ne tür problemlere sahip olduğu noktasındaki tespitleri ortaya konulacaktır. Anlaşılabileceği gibi bu çalışmada sosyalist hareketin gerilemesinin nedenlerini, 1980 sonrasında yaptıklarına bakarak değil, en iyi olduğu zamanlardaki, yani 1980 öncesi zaaflarına bakarak tespit etmek amaçlanmıştır. Böylece meselenin bir siyasi hareketin kendi dışındaki gelişmelere ayak uydurup uyduramamasıyla ilgili veya sınırlı olup olmadığı tartışmaya açılabilecektir.

It is possible to say that the leftist thinking and its political movements in Turkey have a remarkable rise between 1960-1980. In these days, the Turkish left has found a response in the intellectual community with its intellectual performance and has begun to attract attention as a political movement by mobilizing a significant number of people in society. However, in the period from 1980 to 2017, this as a political movement has lost the opportunity to have a time in the society. Liberal ideas and themes in general has been the hallmark to Turkey's post-1980 politics and social thought. It is known that in the academy and various intellectual circles it is still possible to speak about a certain weight of the left thinking, but it is also known that the intellectual outputs against the hegemony of the ideas and themes of the liberal thinking has lost its weight which it had in 1960-1980. This study will address the reasons for the loss of effectiveness of leftist thinking and discuss the problem through the socialist thought journal Birikim's criticism for the left in the copies between 1975-1980. Loss of efficacy is usually sought in external development, and the question of what kind of `contributions` the respiratory itself is in the loss of efficacy is overlooked. For this reason, it is useful to look at pre-1980 paternal self-esteem to determine respiratory contributions in respiratory distress. This study will reveal whether the socialist movement has an inner criticism in the Birikim magazine and what kind of problems the socialist movement has regardless of external developments. As can be understood, the purpose of this study was to determine the reasons for the socialist movement's retreat not by looking at what they did after 1980, but by looking at their weaknesses at the best of times. Thus, it would be possible to debate whether a political movement that is concerned is related or unrestricted by its ability to keep pace with developments outside of itself.