1498 Nolu Rize Şer`iyye Sicil Defteri`nin transkripsiyon ve değerlendirmesi (1-100 arası sayfalar)

Abstract

Yapmış olduğumuz bu tez çalışmasının amacı, 1498 Numaralı Rize Şer`iyye Sicili'nin bir bölümünün değerlendirmesini yaparak, Rize'nin H. 1293-1294 (M.1876-1877) yıllarına ait sosyal, ekonomik, idari, adlî, kültürel vs. yapısı hakkında bilgiler vermek ve bu yönde yapılacak çalışmalara ışık tutmaktır. 1498 numaralı şer`iyye sicil defterinin 1-100 arası sayfaları okunarak değerlendirmesi yapılmıştır. Bu sayfalar arasında yer alan toplam kayıt sayısı 107'dir. Ancak orijinal numaralandırmada bu sayı 93 olarak görünmektedir. Geri kalan 14 kaydın numarası, değerlendirmede karışıklığa neden olmaması için bizim tarafımızdan verilmiştir. Bu kayıtlardan iki tanesi H. 1292 (M. 1875) tarihli, 102 tanesi de H.1293-1294 (M.1876-1877) tarihlidir. Geriye kalan 3 kayıttan bir tanesinin tarihi okunamamıştır. Diğer 2 kayıt ise boştur. Kayıtlarda kronolojik sıra da bulunmamaktadır. Çalışmamız giriş ve 3 bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Rize tarihi, şer`iyye mahkemeleri ve siciller ile kadılar tarafından kaleme alınan belgeler hakkında bilgi verilmektedir. Birinci bölümünde, teze konu olan kayıtlar incelenerek Rize'nin sosyal, ekonomik, idarî, adlî, kültürel vs. yapısı hakkında değerlendirmeler yapılmaya çalışılmıştır. Bunun yanında Rize'de bulunan sülâler ve yer isimleri sınıflandırılmıştır. İkinci bölüm belgelerin özetini ihtiva etmektedir. Son bölüm olan üçüncü bölümde tezimize konu olan kayıtların transkripsiyonu yapılmıştır. Çalışması yapılan kayıtların çoğunu tereke paylaşımları, vasî ve kayyum tayinleri, borç-alacak ilişkileri oluşturmaktadır. Bunun yanında boşanma, nikâh feshi, naib ve mütevelli tayini, vakıf ve nafaka talebi gibi konularda bulunmaktadır.

The aim of this dissertation is to transcripe and analize the part of the Rize court registers for the years 1876-77 from the social, economic, judicial, administrative and cultural points of view. The pages from 1 to 100 of the court register defter of 1498 have been transcriped and evaluated. In this defter there are 107 entries of cases, but in its origin this looks as 93 entries. The remaining 14 cases not to lead to any confusion have been omitted from this research and their numbers given in this study. Two of 107 cases have been dated from 1875, and 102 of them from 1876-77. The date of one of the remaining registers could not read, two other registers have no date at all. The registers have not been chronologically organized. This study consist of three chapters. In the Introduction the information about the courts of Rize, the cadis and their registers between 1875 and 1878 has been given. In the first chapter the registers have been read and evaluated in order to display the social, economic, administrative, judicial and cultural history of Rize in the above mentioned years. This chapter also classifies the names of big families living and of the places in Rize. The socnd chapter give the summaries of each case in the court registers of Rize. The third chapter composed of the transcription of each cases of the registers. These cases are mainly realted to the sharing of heritage, determining the conservator and curator, the relations between creditor and debtor. Apart from these subjects, there are also other registers about marriage, divorce, establishing Proxy, the request of the pious foundation and maintenance of family.