Deneysel olarak diyabet oluşturulan tavşanlarda çinkonun LİPİD peroksidasyonu ve antioksidan sisteme etkisi

Abstract

IV M.K.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizyoloji (VET) Anabilim Dalı YÜKSEK LİSANS TEZİ/ HATAY-2005 Vesile DÜZGÜNER Danışman Doç Dr. Şule KAYA 1. ÖZET Deneysel Olarak Diyabet Oluşturulan Tavşanlarda Çinkonun Lipid Peroksidasyonu ve Antioksidan Sistem Üzerine Etkisi Bu çalışma, deneysel olarak diyabet oluşturulan tavşanlarda, içme suyuna çinko (Zn) ilave edilmesinin, lipid peroksidasyonuna ve bazı antioksidan enzimler üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yapıldı. Bu amaçla, bir yaşlı, ortalama 2.5 kg ağırlığında, 45 adet erkek Yeni Zelanda tavşanı kullanıldı. Tavşanlar, kontrol, diyabet, diyabet + Zn olmak üzere rastgele 3 gruba ayrıldı. Diyabet ve diyabet + Zn grubundaki hayvanlara 80-90 mg kg`1 alloksan monohidrat enjekte edildi. Tüm tavşanlar, tavşan yemi ile ad-libitum olarak beslendi. İçme suyu olarak çeşme suyu verilirken,, diyabet + Zn grubundaki tavşanların içme sularına 3 aylık deneme süresi boyunca günde 150 mg L`1 Zn sülfat (ZnSC>4) eklendi. Deneme sonunda, bir gece öncesi aç bırakılan tavşanlardan alınan kan örneklerinden elde edilen plazmada, malondialdehid (MDA) ve seruloplazmin konsantrasyonları tespit edildi. Zn, demir (Fe), ve bakır (Cu) düzeyleri serumda ölçüldü. Ayrıca eritrosit hemolizatmda süperokside dismutaz (SOD), katalaz (CAT), glutatyon peroksidaz (GPx), ve tüm kanda glutatyon (OSH) analizleri yapıldı. Diyabetli gruplardaki yem ve su tüketiminin, sağlıklı tavşanlarınkinden daha fazla olduğu (p<0.05) gözlendi. Sadece diyabetli gruptaki tavşanların beden ağırlıklarının, kontrol grubundakilerden daha az olduğu belirlendi. Deneme boyunca ölçülen açlık kanV glikozunun ortalama değeri, diyabetli gruplarda kontrol grubundaki verilere göre yüksek bulundu. Lipid peroksidasyonunun bir göstergesi olan plazma MDA düzeyinin, diyabet grubunda diğer gruplarda ölçülen düzeylerden daha fazla olduğu tespit edildi (p<0.01). Bununla birlikte antioksidanlardan SOD, CAT, GSH, GPx ve seruloplazrninin diyabet grubundaki tavşanlarda, diyabetin etkisiyle azaldığı (p<0.01), Zn verilen diyabetli tavşanlardâki düzeylerinin ise kontrol grubundan farklı olmadığı anlaşıldı. Serum Zn düzeyinin, Zn verilen diyabetli tavşanlarda, kontrol grubunda ölçülen Zn düzeylerine benzer olduğu (p>0.05), diyabet grubunda ise diğer gruplara göre azaldığı (p<0.01) görüldü. Fe ve Cu'ın serumdaki düzeyleri açısından gruplar arasında istatistiksel bir fark bulunamadı. Sonuç olarak; diyabetli tavşanların sularına günlük olarak Zn ilave edilmesi (150 mg L`1), lipid peroksidasyonunu azaltırken, antioksidan enzimleri ve serulopl azmini arttırdı. Bu nedenle, diyabetlilerde oral Zn uygulamasının oksidatif stresin meydana getirdiği olumsuz etkileri azaltabileceği kanaatine varıldı. Anahtar Kelimeler: Diyabet, Çinko, Tavşan, Lipid Peroksidasyonu, Antioksidanlar.

VI 2. ABSTRACT The Effect of Zinc on the Lipid Peroxidation and the Antioxidant Defence Systems of the Alloxan-Induced Diabetic Rabbits This present study was conducted to evalute the effects of oral zinc (Zn) Supplementation on lipid peroxidation and antioxidant defence system of alloxan induced diabetic rabbits. Forty-five, New Zealand male rabbits, one year old, weighing approximately 2.5 kg, were allocated randomly into 3 groups as control (n=15), diabetic (n= 15) and Zn supplemented diabetic (n =15). Alloxan monohydrate was injected intravenously at a single dose 80-90 mg kg`1 to both diabetic and Zn supplemented diabetic groups to induce diabetes. All groups were fed ad-libitum. 150 mg L`1 Zn supplemented as zinc sulphate (ZnS04) into tap water of Zn supplemented diabetic rabbits for 3 months.. The blood samples were taken from oyer night fasted rabbits at the end of the experiment. The antioxidant enzymes such as superoxide dismutase (SOD), catalase (CAT), glutathione peroxidase (GPx) in erythrocyte hemolysates, glutathione (GSH) in whole blood and ceruloplasmin in plasma were analysed. Also malondialdehyde (MDA) levels in plasma and Zn, iron (Fe) and copper (Cu) concentrations in sera were measured. Tl)e feed and water consumption were higher in diabetic and Zn supplemented diabetic groups than (p<0.01) healthy rabbits. The body weight was lower in diabetic rabbits when compared to control. The mean fasting blood glucose levels, estimated during experimental period, was higher in diabetic groups than controls. The elevated plasma MDA levels, the index of lipid peroxidation, were determined in diabetic rabbits (p<0.01). The GPx, CAT, SOD, GSH and ceruloplasmin levels in diabetic group were decreased by the effect of diabetes but there was nodifference between Zn supplemented diabetic and control rabbits.VII Serum Zn concentrations were lower in diabetic rabbits than the other groups (p<0.01).Fe ve Cu levels in sera were not different among the groups. As a result, lipid peroxidation was decreased and antioxidant enzymes and ceruloplasmin were increased by oral Zn treatment (150 mg L`1) in diabetic rabbits. So, it was concluded that daily Zn supplementation could reduce the harmfull effects of oxidative stress in diabetics. Key Words: Diabetes, Zinc, Rabbits, Lipid Peroxidation, Antioxidants.