Hatay ili süt ineği işletmelerinde kullanılan yemlerin aflatoksin düzeylerinin belirlenmesi ve bu yemlerin kan parametreleri ile sütteki aflatoksin düzeyleri üzerine etkisi

Abstract

Araştırmada, Hatay ilinde faaliyet gösteren 20 süt sığırı işletmesinde kullanılan kaba ve konsantre yemlerde AFB1 ve total aflatoksin düzeyleri tespit edilerek, bu yemleri tüketen hayvanların sütlerinde AFM1 oluşumu, yemle tüketilen AFB1'in süte taşınma oranı ve total aflatoksin (AFB1, AFB2, AFG1, AFG2) düzeylerinin kan parametreleri üzerine etkisi incelendi. Her işletme bir grup olarak değerlendirildi. İşletmelerin % 45'inde konsantre yemlerdeki AFB1 düzeyi 5 ppb (maksimum 7.503 ppb) düzeyin üzerinde yer alırken kaba yem örneklerinin hiç birinde AFB1 miktarı 5 ppb düzeyi aşmadı. Tüm örneklerde, konsantre ve kaba yemlerdeki ortalama AFB1 düzeyi ile ortalama AFB1 tüketimi sırasıyla 4.496 ppb, 1.282 ppb ve 15.987 µg/gün olarak tespit edildi. Her işletmeden 5 süt sığırı olmak üzere toplam 100 hayvandan süt örnekleri alındı. İncelenen 100 süt örneğinin %2'sinde AFM1 miktarı Türkiye için yasal limit olan 0.05 ppb düzeyi aşarken 20 işletmenin tamamında ortalama AFM1 düzeyi yasal limitin altında yer aldı. İşletmelerin ortalama AFM1 düzeyi ise 0.0214 ppb olarak tespit edildi. Yemle tüketilen toplam AFB1 düzeyleri ile süt AFM1 düzeyleri arasında pozitif korelasyon (r2: 0.940) belirlendi (P<0.01). İşletmelerin ortalama süte AFM1 taşınma oranı % 2.66 olarak belirlendi (min. % 1.56, max. % 3.26). Yemle alınan total aflatoksin miktarları ile serum AST, ALP, ALT ve GGT aktiviteleri ile kolesterol, trigliserit, total protein, kreatinin ve kan üre nitrojen düzeyleri arasında korelasyon tespit edilmedi.Sonuç olarak, mevcut araştırmada, (1) başta konsantre yemler olmak üzere yem hammaddelerinin depolanması ve idaresinde eksiklikler olduğu; (2) sütle AFM1 atılımının süt verimi ve yem tüketimi ile bağlantılı olduğu belirlendi, (3) sütte yasal AFM1 düzeyinin aşılmaması için sütçü ineklerde günlük 37.3 µg'ın altında AFB1 tüketilmesi gerektiği sonucuna varıldı.

In the study, AFB1 and total aflatoxin levels of roughages and concentrates from twenty dairy cow farms in Hatay province were detemined, and AFM1 formation in milk, carry over rate and, the possible effect of total aflatoxin levels (AFB1, AFB2, AFG1, AFG2) on blood parameters of the animals fed these feeds were investigated. Each farm was served as experimental unit. The AFB1 levels in concentrates of 45% of farms were found to be above 5 ppb (max. 7.503 ppb) while no roughages samples did not exceed 5 ppb level. In all samples, average AFB1 levels of concentrates and roughages, and average AFB1 intake were 4.496 ppb, 1.282 ppb and, 15.987 µg/day, respectively. A total of one hundred milk samples were collected from each farms including five dairy cows. AFM1 level in 2% of the milk samples were found to be exceeded the level of 0.05 ppb that was the statutory limit in Turkey but average AFM1 levels were below throughout the farms. Average AFM1 level of the farms was found to be 0.0214 ppb. A positive correlation was observed between total AFB1 intake and milk AFM1 level (r2: 0.940, P<0.01). Average carry over rate of farms was found to be 2.66% (min. 1.56%, max. 3.26%). No correlation was observed between total aflatoxin intake and the activities of serum AST, ALT, ALP, GGT and, the level of cholesterol, triglyceride, total protein, creatinine and blood urea nitrogen.Finally, in the current study, (1) some failures in storage and managements of feeds in the farms, especially concentrates; (2) AFM1 excretion considerably associated with milk yield and feed intake were determined and (3) it was concluded that dairy cows should be consumed daily maximum 37.3 µg of AFB1 not to exceed statutory limit for AFM1 in milk.