Mardin ve yöresi tavuklarında mallophaga türleri

Abstract

Bu çalışma Mardin?in farklı özelliklere sahip 5 ilçesinde (Merkez, Yeşilli, Midyat, Savur, Nusaybin) evlerin bahçelerindeki kümeslerde veya kümes olarak kullanılan mağaralarda yetiştirilen tavuklarda bitlerin yayılışı ve türlerinin tespiti amacıyla yapılmıştır. Bir yıl süreyle gidilen her bir ilçede belirlenen 10 kümesten 10?ar tavuk seçilerek incelenmiş toplam 2112 adet bit elde edilmiştir. Toplanan bitler %70?lik etil alkol bulunan cam şişelere konularak muhafaza edilmiştir. Bitler %10?luk KOH içerisinde 24 saat süreyle şeffaflaştırıldıktan sonra 24 saat distile su içerisinde bekletilmiştir. Sonra sırası ile %70, %80 ve %96?lık etil alkolden geçirilerek suyu alınmıştır. Faure forte ile lama yapıştırılarak hazırlanan preparatlar binoküler ışık mikroskobu yardımıyla incelenerek tür teşhisleri yapılmıştır.Mardin ve yöresinde incelenen 600 tavuğun 392?sinin (%65) bitlerle enfeste olduğu tespit edilmiştir. Enfeste tavuklarda M. stramineus, M. cornutus, Menopon gallinae, Cuclotogaster heterographus ve Goniocotes hologaster olmak üzere beş türün varlığı tespit edilmiştir. Menacanthus stramineus (%68,9) tüm çalışma odaklarında rastlanan en yaygın bit türü olup, bunu M. gallinae (%17,2) ve M. cornutus (%11,2) izlemiştir. Cuclotogaster heterographus (%2,1) ve G. hologaster (%0,5) oldukça az sayıda yakalanmıştır. Tavuk başına düşen ortalama bit sayısı 3,4 olarak belirlenmiştir. Toplanan bitlerin içerisinde dişiler (%59,6) erkeklerden (%40,4) fazla bulunmuştur.Mardin yöresi tavuklarında Mallophaga enfestasyonlarının yüksek oranda görülmesi bilinçsiz yetiştirmeden kaynaklanmaktadır. Oldukça hareketli ve patojen olduğu bildirilen M. stramineus başta olmak üzere Amblyceran bit türlerinin yaygın olarak görülmesi verim kayıpları ve ölümlere bağlı ekonomik kayıplar oluşturması yönünden önemlidir. Bu nedenle bölge halkı için önem taşıyan tavuklarda bit enfestasyonlarına karşı uygun bir insektisitle mücadele edilmesi ve yetiştiriciliğin bilinçli yapılması gerekmektedir. Bu çalışma Mardin yöresinde tavuk bitleri üzerine yapılan ilk çalışma olması yönüyle önemlidir.Anahtar Kelimeler: Tavuk, Bit, Mallophaga, Mardin.

This study was performed in order to determine the distrubition and spreading of Mallophaga species on chicken breding in caves or henhouse existing garden of houses in the 5 district of Mardin with different characteristics (Central, Yeşilli, Midyat, Savur, Nusaybin). Every district, selected 10 chicken from 10 henhouses has been investigated and obtained totally 2012 lice during a period of one year. The collected lice were placed in the vials including 70% ethyl alcohol for stored. Lice were kept in distillated water for 24 hours after cleared in 10% KOH for 24 hours. Then, they were placed respectively in 70%, 80% and 96% ethyl alcohol in order to remove water. Lice were mounted on slide with Faure Forte and examined for species under the binocular microscope. Out of 392 of 600 chicken (%65) from the province of Mardin were found to be infested with lice. On the infested chicken, five species were identified as Menacanthus stramineus, Menacanthus cornutus, Menopon gallinae, Cuclotogaster heterographus and Goniocotes hologaster, respectively. The most common lice was M. stramineus (68.9%) in all the studied focus, and followed by M. gallinae (17,2%) and M. cornutus (11,2%). Cuclotogaster heterographus (2,1%), and G. hologaster (0,5%) were caught in relatively small amounts. Lice number for each chicken was determined as 3,4. All of the collected lice, females (59.6%) were found more than males (40.4%).High rate Mallophaga infestation seen in the chicken of the province of Mardin were be based on unconcious breeding. The Amblyceran lice species, mainly M. stramineus reported to be very active and pathogenic were commonly seen, it is important for economically losses depending on death and losing of product. For this reason, against lice infestation in chicken should be tackled with an appropriate insecticide and poultry breading should be required conciously applications being important for the people of the region. This study is important for the first report on the aspect of the chicken lice of Mardin region.Keywords: Chicken, Lice, Mallophaga, Mardin