Kayseri yöresinin (Mimarsinan-Yazır arası) jeolojisi ve depremselliği

Abstract

ÖZET KAYSERİ YÖRESİNİN (MİMARSİNAN - YAZIR ARASI) JEOLOJİSİ VE DEPREMSELLİĞİ DİKMEN, Fatma Niğde Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı. Danışman: Prof. Dr. Güner ÜNALAN Aralık 2002, 75 sayfa İnceleme alanı Kayseri ilinin 5 km kuzeydoğusunda olup, yaklaşık 77 km2'lik bir alanı kapsamaktadır. Bölgedeki Ecemiş fay zonunun KD uzantısı bir yandan Erciyes Stratovolkanının oluşumunu kontrol ederken bir yandan da Erciyes çek-ayır havzasının oluşumunu sağlamıştır. Bölgede Miyosen'den Kuvaterner'e kadar farklı kayaç türlerinden oluşan birimler yüzeylemektedir. Bu birimler yaşlıdan - gence doğru sırasıyla; Piroklastik lav ve çökel kayalar içeren Yemliha formasyonu (Orta Miyosen); Güvercinlik andeziti (Üst Miyosen); Çakıltaşı, kumtaşı, kireçtaşı ile marn ve tüf ara bantlarından oluşan Kızılırmak formasyonu (Üst Miyosen - Pliyosen); Göbü tüfü (Üst Pliyosen); Çatakdere tüfü (Üst Pliyosen); Valibaba ignimbiriti (Üst Pliyosen); Andezitik tüf ve aglomeradan oluşan Koçdağ volkanitleri (Alt Pleyistosen); Başakpınar tüfü (Alt Pleyistosen); Alakuşak ignimbiriti (Alt Pleyistosen); gevşek tutturulmuş çakıltaşı, kumtaşı ve kiltaşlarından oluşan Eski Alüvyon (Alt Pleyistosen); çakıl, kum ve çamur birikintilerinden oluşan Akarsu Çökelleri (Holosen); ve blok, çakıl, kum ile killerden oluşan alüvyon yelpazesidir (Holosen). Çalışma alanının doğusunu sınırlayan KD-GB Doğrultulu ana faylar; Erciyes fayı ile Çırkalan fayı ve bu faylara KB-GD doğrultusunda gelişen ikincil faylar Mera fayı, Göbü fayı, Sıtdah fayı, Killik fayı, Kuzukulaklı fayı, Uğdere fayı, Değirmendere fayı, Saylar fayı, Karaağıl fayı ile Handeresi fayıdır. Çalışma alanının batısını sınırlayan ana faylar ise KD-GB mdoğrultulu Kızılırmak - Erkilet fayı ile Nohutluk fayı ve KB-KD doğrultusunda gelişen Bostan, Hasanarpa fayları ikincil faylardır. İnceleme alanındaki birimlerden alınan çatlak duruşlarına ait ölçülerle yapılan doğrultu gül diyagramının yorumlanması sonucunda, bölgenin KKB-GGD doğrultusunda bîr sıkışmaya maruz kaldığı ve yöredeki tektonik yapılarında bu sıkışma doğrultusunda uyum sağladıkları belirlenmiştir. Ecemiş fayının KD devamında yer alan Erciyes fayı, gerek bölgenin jeolojisini, morfolojik verileri, bölgedeki fayların oluşturduğu yapısal düzen ve gerekse tarihsel deprem aktiviteler ile neotektonik dönem çatısı içerisinde aktif bir rol oynadığım göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Ecemiş fay zonu, Erciyes fayı, Erciyes çek-ayır havzası iv

ABSTRACT THE GEOLOGY AND EARTHQUAKE RISK ANALYSIS OF MİMARSİNAN- YAZIR REGION (KAYSERİ) DİKMEN, Fatma Niğde Üniversty Fen Sciences Institute Branch Of Geologial Main Science Danışman: Prof. Dr. Güner ÜNALAN Aralık 2002, 75 pages The study area is located 5 km north of Kayseri and covers an area of 77 km2. The northeast extension of the Ecemiş fault zone in the area controls the development of strato volcano and the formation of a pull-apart basin. In the study area different rock units ranging in age from Miocene to Quaternary crop out. These are, in a stratigraphic succession; Yemliha formation consisting of piroclastic and sedimentary deposits (Middle Miocene), Güvercinlik andesite (Late Miocene), Kızılırmak formation consisting of sandstone, marn and tuffide units (Late Miocene-Pliocene), Çatakdere tuffide (Late Pliocene), Valibaba ignimbrite (Late Pliocene), Karadağ volcanics (Late Pliocene-Early Pliostocene), Başakpınar tuffide unit (Early Pliostocene), Alakuşak ignimbrite (Early Pliostocene), and alluvial units of Hobcene. The faults in the region, which controls the eastern part of the basin are Erciyes fault (NE- SW), Çırkalan fault and the others such as Mera fault, Göbu fault, Sitdah fault, Kuzukulakh fault, Ugdere fault, Degirmendere fault, Saylar fault, Karaagil fault and Handeresi fault that developed in NW -SE direction. In the western part of the basin Kizilirmak-Erkilet fault, Nohutluk, which developed in NE-SW direction and Bostan and Hasanarpa, system developed in NW -SE direction Interpretation of the rose diagrams indicate an compression regime in NNW-SSE direction. Erciyes fault located at the NE extension of Ecemiş fault plays an active role in neotectonic evolution of the region. Key Words: Ecemiş Fault zone, Erciyes fault, Erciyes pull-apart basin