Bazı Vaccinium türlerinin doku kültürü ile çoğaltılması üzerine araştırmalar

Abstract

Dünya maviyemiş yetiştiriciliği son 20 yılda hızla artmaktadır. Kültür çeşitleri Vaccinium corymbosum L. (Yüksek boylu maviyemiş), V. ashei Reade (Tavşangözü maviyemiş); V. angustifolium Ait. (Alçak boylu maviyemiş) türlerinden ıslah edilmiştir. Önemli bir yetiştiricilik potansiyeline sahip olan Ülkemizde maviyemiş yetiştiriciliği henüz önemli düzeye ulaşmamıştır. Bununla birlikte, özellikle Karadeniz Bölgesinde V. arctostaplylos L., V. myrtillus L. ve V. uliginosum L. türleri bulunmaktadır. Bu çalışmada Ülkemiz florasında bulunan Vaccinium türlerinin ve yedi adet maviyemiş çeşidinin doku kültürü ile çoğaltılma olanakları araştırılmıştır. Mikroçoğaltım ortamı olarak odunsu bitki ortamı (Woody Plant medium (WPM)) ve Benziladenin (BA), Zeatin ve 6-y-y(Dimethylallylamino)-purine (2-IP) hormon uygulamaları kullanılırken; köklendirme ortamı olarak WPM ve Naftalen asetik asit (NAA) ve İndolbütirik asit (IBA) kullanılmıştır. Çalışma sonucunda tüm yabani örnek ve çeşitler doku kültürü ile başarılı bir şekilde çoğaltılmıştır. En başarılı mikroçoğaltım ve köklendirme ortamı kullanılan örneğe göre değişiklik göstermiştir. Çalışma kapsamında elde edilen sonuçlar, Ülkemiz florasındaki Vaccinium türlerinin yetiştiricilik ve yeni çeşit geliştirme kullanımlarına katkı sağlamaktadır.

The World blueberry production has been increased for last 20 years. The blueberry cultivars were derived from Vaccinium corymbosum L. (highbush blueberry), V. ashei Reade (rabbiteye blueberry); V. angustifolium Ait. (lowbush blueberry). In this study, the possibility of the tissue culturing of Vaccinium species found in Turkish flora as well as seven blueberry cultivars were investigated. For the micro propagation Woody plant medium (WPM) and one of the hormones of benzyladenine (BA), Zeatin ve 6-y-y(Dimethylallylamino)-purine (2-IP), were used while WPM and Naphthalene acetic acid (NAA) and Indole Butyric Acid (IBA) treatments were used as rooting media. All wild samples and cultivars were successfully propagated at the end of study. The most successful culturing and rooting media types varied for different samples used. The results obtained will help utilize the Vaccinium species present in Turkish media as crop and genetic resources.