Bağımsız denetim firmalarının yolsuzluk riski faktörlerini değerleme uygulamaları ve Türkiye`deki bağımsız denetim firmaları üzerine karşılaştırmalı bir araştırma

Abstract

VI ÖZET BAĞIMSIZ DENETİM FİRMALARININ YOLSUZLUK RİSKİ FAKTÖRLERİNİ DEĞERLEME UYGULAMALARI VE TÜRKİYE'DEKİ BAĞIMSIZ DENETİM FİRMALARI ÜZERİNE KARŞDLAŞTD2MALI BİR ARAŞTD3MA Cemil SÜSLÜ İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Danışman: Doç. Dr. Mehmet ÖZBİRECİKLİ Şubat 2005, 165 Sayfa Son yıllarda şirketlerin yapılarında ve piyasaların ölçeklerinde meydana gelen gelişmeler sonucunda şirket sahiplerinin ve şirketlere yatırım yapan tasarruf sahiplerinin şirketler hakkında güvenilir ve geçerli bilgi ihtiyaçları da artmıştır. Uygulamada güvenilir bilgi temini açısından en önemli ve etkin önlemin muhasebe sisteminin bağımsız denetçilerin denetiminden geçirilmesi olduğu söylenebilir. Denetimden geçmiş bilgiler, başta işletme yönetimi olmak üzere, şirketin küçük ortaklarına ve tasarruf sahiplerine, yani potansiyel yatırımcılara, gerek yatırım kararlan gerekse basan değerlemesi açısından yardımcı olabilmektedir. Ancak denetim faaliyetlerinin yolsuzluk riski tehdidiyle karşı karşıya olduğu da bilinen bir gerçektir. Bu çalışmanın çerçevesi, iyi niyetli denetim firmalarının kendilerini müşteri firmaların yolsuzluk yapma riskinden korumalarına yönelik uygulamaların yurtdışı ve yurtiçi düzeyde karşılaştırmalı olarak incelenmesi boyutunda çizilmiştir. Bu çalışmada, öncelikle gelişmiş ekonomilerde faaliyette bulunan bağımsız denetim fîrmalarının, denetimle ilgili risk faktörlerini değerleme uygulamaları incelenmekte, daha sonra ise Türkiye'de bağımsız denetim firmalarının yolsuzluk riskini nasıl değerledikleri araştırma konusu edilerek yurt dışı uygulamalarla ülkemizdeki uygulamaların kıyaslanmasına ve bu çerçevede öneriler geliştirilmesine çalışılmaktadır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, muhasebe denetimi kavramına ilişkin kuramsal açıklamalara yer verilmiştir, ikinci bölümde, bağımsız denetim standartlarına ve söz konusu standartların bağımsız denetim firmaları tarafından uygulanması konularında yapılan araştırma sonuçlarının ele alındığı literatürVII çalışmasına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, anket çalışmasından elde edilen verilerin değerlenip analiz edildiği ve ulaşılan bulguların yorumlandığı uygulamaya yer verilmektedir. Son olarak, elde edilen bulgularla ulaşılan sonuçlara ve bu çerçevede geliştirilen önerilere yer verilmektedir. Anahtar Kelimeler: Bağımsız Denetim, Denetimde Yolsuzluk Risk Faktörleri, SAS No:82

vın ABSTRACT AUDITING FIRMS' FRAUD RISK ASSESSMENT PRACTICES AND A COMPERATIVE RESEARCH ON THE AUDITING FIRMS IN TURKEY Cemil SUSLU Business Department, Master of Science Supervisor: Associate Professor Mehmet ÖZBHULCİKLİ February 2005, 165 Pages Recently, because of the developments in structure of firms and scales of the stock markets, reliable and valid information needs of firm's owners, prospective investors and inventors investing their savings to the firms have increased. In practice, it is known that the most important and effective measure for having reliable information is to have the auditor audit accounting system. In such a way that, inspected information can helps the management of the firm, small partners and investors for making investment decisions and evaluating performance of the firm. However, there is a known truth that the audit activities are under the threat of the fraud risks. The frame of this study is drawn as comparatively researching honest auditing firms' practices to protect themselves against fraud risks of client firms in Turkey and abroad. In this study, firstly auditing firms in developed economies' fraud risk assessment practices are investigated. Then it is tried to explore how auditing firms in Turkey assess fraud risks. In order to do this a questionnaire was applicated. So, according to the data obtained from questionnaire, the conclusion of the study and some suggestions are presented. This study has three parts. The first part consists of theoretical explanations about audit. The second part consists of the auditing standards and conclusions of some studies on auditing firms' practices of auditing standards. The last part consists of the conclusion of the study and suggestions. Key Words: Independent Auditing, fraud risk factors in auditing, SAS No:82