Türkçe derslerinde (1-5. sınıflar) metin işleme sürecinin değerlendirilmesi

Abstract

2005 yılında yenilenen Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı Türkçe dersleri için önemli değişiklikler getirmiştir. Bu araştırmanın amacı, Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı'nda öngörülen metin işleme sürecine ilişkin öğretmenlerin bilgi düzeylerini, uygulamalarını, öğretmen ve öğrencilerin görüşlerini değerlendirmektir.Araştırmada metin işleme sürecine ilişkin bilgi düzeylerini belirlemek üzere 268 sınıf öğretmenine bilgi testi, görüşlerini belirlemek üzere 230 sınıf öğretmenine likert tipi anket uygulanmıştır. Ayrıca 10 öğretmen ve 12 öğrenciyle yarı yapılandırılmış mülakat gerçekleştirilmiş, 5 sınıfta bir metnin baştan sona işlenişi yapılandırılmış gözlem yöntemiyle gözlenmiştir. Tamamı araştırmacı tarafından geliştirilen veri toplama araçlarının kapsam ve görünüş geçerliğini sağlamak üzere belirtke tablosu oluşturulmuş ve uzman görüşü alınmıştır. Güvenirlik (Cronbach Alfa) katsayısı bilgi testinde .75, öğretmen görüşleri anketinin metin işleme sürecindeki aşamaların ?gerekliliği?ne ilişkin bölümünde .95, ?açık ve anlaşılırlığı?na ve ?amaca uygun biçimde hazırlanması?na ilişkin bölümlerde ise .96 olarak bulunmuştur.Elde edilen nicel verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistik teknikleri (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma) ve ilişkisiz örneklemler t testi, tek yönlü varyans analizi, Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Öğretmen ve öğrenci görüşmelerinde elde edilen veriler, tümevarımsal ve kategorisel içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Sınıf içinde yapılan gözlemler araştırmacı tarafından hazırlanan dereceli puanlama anahtarı esas alınarak puanlanmış, ayrıca gözlem sırasında tutulan notlar raporlaştırılmıştır.Araştırmada öğretmenlerin bilgi testinde metin işleme sürecinin aşamalarına ilişkin başarı düzeyleri şu şekildedir. Hazırlık (% 56.1), Anlama (% 36.2), Metin Aracılığıyla Öğrenme (% 40.6), Kendini İfade Etme (% 45.8), Ölçme ve Değerlendirme (% 54.1). Öğretmenlerin metin işleme sürecinin tamamına ilişkin başarı ortalaması ise % 46.6'dır.Öğretmenlerin metin işleme süreciyle ilgili bilgi düzeylerine ilişkin analizlerde bayan öğretmenlerin erkeklere, kıdemi az olanların çok olanlara, programın tamamını inceleyenlerin incelemeyenlere göre daha başarılı oldukları belirlenmiştir.Öğretmenlerin metin işleme süreci aşamalarının ?gereklilik?, ?açık ve anlaşılırlık?, ?amaca uygun biçimde hazırlanma? ile ilgili puan ortalamaları ise (5 üzerinden) şu şekilde bulunmuştur: 1. Hazırlık (gereklilik: 4.2, açık ve anlaşılırlık: 3.9, amaca uygunluk: 4.0), 2. Anlama (gereklilik: 4.4, açık ve anlaşılırlık: 4.1, amaca uygunluk: 4.1), 3. Metin Aracılığıyla Öğrenme (gereklilik: 4.2, açık ve anlaşılırlık: 3.9, amaca uygunluk: 3.9), 4. Kendini İfade Etme (gereklilik: 4.2, açık ve anlaşılırlık: 3.9, amaca uygunluk: 4.0), 5. Ölçme ve Değerlendirme (gereklilik: 4.3, açık ve anlaşılırlık: 4.0, amaca uygunluk: 3.9). Öğretmenlerin metin işleme sürecinin aşamalarına ilişkin görüşlerinde cinsiyet, kıdem, mezun olunan okul, eğitim verilen sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir.Yarı yapılandırılmış görüşme sonuçlarına göre öğretmenler, programdaki metin işleme sürecinin öğrencileri aktif hale getirdiğini ve gelişimlerine katkı sağladığını belirtmişlerdir. Bununla birlikte öğretmenler, metin işleme sürecinde zaman zaman tekrar düşüldüğünü, bazı metinlerin öğrenci seviyesinin üzerinde olduğunu, bazı metinlerde zaman sıkıntısı çekildiğini, derslerde bazen materyal sıkıntısı çekildiğini belirtmişlerdir. Öğretmenler ayrıca kılavuz kitaplardaki anlama çalışmalarında metinlerle ilgili soru sayısı az olduğu için bu aşamanın öğrenciye yeterince katkı sağlamadığını, yararlı olduğunu düşünmedikleri için ölçme değerlendirme formlarını kullanmadıklarını ifade etmişlerdir.Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmenlerin metin işleme sürecinin aşamalarına ilişkin gözlem puanı ortalamaları (5 üzerinden) şu şekildedir: Hazırlık (2.67), Anlama (3.27), Metin Aracılığıyla Öğrenme (2), Kendini İfade Etme (1.86), Ölçme ve Değerlendirme (1.2). Bütün aşamaların gözlem puanı ortalaması ise 2.20'dir.Araştırmada öğrenciler, Türkçe derslerinin zevkli geçtiğini, sınıfta hazırlık çalışmalarını mutlaka yaptıklarını, bazı metinleri anlamakta zorlandıklarını, öğrendiklerini günlük hayatta kullanabildiklerini, konuşma, yazma ve görsel sunu çalışmaları yaptıklarını, not verilirken bitişik eğik yazılarına dikkat edildiğini, bazı ödevleri yaparken zorlandıklarını belirtmişlerdir.ANAHTAR SÖZCÜKLERTürkçe Dersi, Öğretim Programı, Metin İşleme Süreci

Curriculum for Turkish language lessons as renewed in 2005 (1st to 5th grade) introduced important changes regarding Turkish lessons. Aim of this study is to assess knowledge level and practices of teachers and views of both teachers and students regarding the process of teaching a text foreseen in the Curriculum for Turkish language lessons (1st to 5th grades).As a part of this study, a test were administered to 268 primary school teachers in order to find out their knowledge level regarding the process of teaching a text, and Likert scale to another 230 teachers to identify their opinions. In addition; semi-structured interviews were held with 10 teachers and 12 students, and the whole process of teaching a text in 5 classrooms was identified by means of structured observation. A table of specifications was drawn up and specialists were asked for their opinion to ensure content and face validity of the data collection means all of which were developed by the researcher. Reliability co-efficient (Cronbach Alfa) was found as .75 in the knowledge test, .95 in the chapter of teachers? views regarding ?necessity? of the stages of teaching a text, and .96 in chapters regarding preparation of the process ?openness and comprehensibility? as well as ?consistence with objective?.Obtained quantitative data were analyzed by using descriptive statistics (frequency, percentage, mean, standard deviation), independent samples t test, one-way ANOVA and Pearson?s correlation analysis. Data obtained from interviews with teachers and students were assessed by using inductive and categorical content analysis. Findings of the observations conducted in the class were graded against rubric developed by researcher, and the notes taken as a part of the observation were aggregated in a report.Success level of participant teachers in different stages of the process of teaching a text in the knowledge test were found as follows. Preparation (56.1 %), Comprehension (36.2 %), Learning Through Texts (40.6 %), Expressing Oneself (45.8 %), Assessment and Evaluation (54.1 %). Average success level of the teachers regarding the whole process of teaching a text is 46.6 %.In the analysises of information levels about text working process of teachers; it is determined that female teachers are more successful than the male ones, the teachers low siniority are more successful than the higher ones,the teachers examined the whole program is more successful than the teachers didn't.Average points of teachers for features of the process of teaching a text such as ?necessity?, ?openness and comprehensibility?, ?consistence with objective? were noted as follows (out of 5): 1. Preparation (necessity: 4.2, openness and comprehensibility: 3.9, consistence with objective: 4.0), 2. Comprehension (necessity: 4.4, openness and comprehensibility: 4.1, consistence with objective: 4.1), 3. Learning Through Text (necessity: 4.2, openness and comprehensibility: 3.9, consistence with objective: 3.9), 4. Expressing Oneself (necessity: 4.2, openness and comprehensibility: 3.9, consistence with objective: 4.0), 5. Assessment and Evaluation (necessity: 4.3, openness and comprehensibility: 4.0, consistence with objective: 3.9)Results of the semi-structured interviews demonstrated that teachers reported that the process of teaching a text in the curriculum helps students to be more active and contributes to their development. Furthermore; participant teachers stated that the process of teaching a text sometimes becomes repetitive, some of the texts are above students? level, some other texts are time-restricted, and they face shortage of materials in lessons from time to time. Besides, they noted that the number of comprehension questions in guidance books is too small, thus this process does not prove effective enough for learners, and they do not employ the forms of assessment and evaluation since they do not find them useful.Average points of teachers regarding stages of the process of teaching through text (out of 5) are as follows: Preparation (2.67), Comprehension (3.27), Learning Through Text (2), Expressing Oneself (1.86), Assessment and Evaluation (1.2). Average point for all stages is reported as 2.20.In the study, participant students reported that they can pass Turkish lesson, they have to undertake preparation in the classroom, they face difficulties in understanding some texts, they can apply what they learn in daily life, they do exercises such as speaking, writing and visual presentation, uneven writing is a negative criterion for grading, and they are facing difficulties while doing homework at times.KEY WORDSTurkish Language Lesson, Curriculum, Process of Teaching a Text