Osmaniye/Bahçe Köyü`nde sosyal kültürel değişme: Etnolojik bir inceleme

Abstract

Kültür, geçmişten getirdiği özelliklerle süreç içerisinde edindiği tüm yeni durumları harmanlayarak devam eden bir süreci anlatır. Bu süreç ise sürekli olarak değişen ve dönüşen yeni oluşumlar olarak tanımlanabilir. Dolaysıyla kültür bir omurgaya benzetilebilir (bilindiği üzere İbn-i Haldun, Alfred L. Krober, Oswald Spengler, Arnold Toynbee, Auguste Comte gibi toplumbilimciler de toplumu ve/veya kültürü bir organizmaya benzetirler); bu omurga üzerinde zaman ve koşullara bağlı olarak yeni vücutlar belirir.Araştırma alanı olan Bahçe Köyü'nün kültürel yapısı da bu şekilde özellikler sergilemektedir. 150 yıla yakın bir geçmişe sahip olan köy; zamanın getirdiklerinin etkisiyle sahip olduğu kültürel değerlerde değişmeler ve dönüşmeler yaşamıştır. Bazı kültürel unsurlar yok olurken ya da değişime uğrarken yeni kültürel değerler köy hayatına girmiştir. Bu değişme ve dönüşmeler kimi zaman uzun bir sürece yayılırken kimi zaman daha kısa bir sürede gerçekleşmiştir.Yaşanan değişme ve dönüşmelere etki eden birçok faktörden bahsedilebilir. Başta teknolojik gelişmeler olmak üzere; tarımda makineleşmeye geçilmesi, köylünün eğitim düzeyinin yükselmesi, kitle iletişim araçlarının ve ulaşım ağının gelişip çoğalması, göç, sanayileşme, nüfus değişikleri gibi faktörler, diğer yerlerde olduğu gibi Bahçe Köyü'nün kültürel yapısında ve örüntülerinde de değişmeler ve dönüşmelere neden olmuştur.Tipik bir Anadolu köyünün kültür özelliklerini taşıyan Bahçe Köyü'nün kültürel yapısındaki değişme ve dönüşmelerin orijinal denebilecek kadar şaşırtıcı boyutta gerçekleştiği söylenemez. Köy halkı, özellikle teknolojik gelişmelerle beraber zaman içerisinde yeni kültürel örüntüleri benimsemiş; uzun süre devam eden alışkanlıklar yerini yeni tutum ve davranışlara bırakmıştır. Bununla beraber çalışmanın ortaya koyduğu önemli sonuçlardan biri köyde beklenilen yönde ve dozda toplumsal değişmelerin yaşanmış olması ve bu değişmenin köydeki insanlar tarafından bir tepki gösterilmeden kabul edilmiş olmasıdır. Bu alan çalışmasında köyün geçmişini anlamak ve geçmişten bu güne yaşadığı değişmeleri ortaya çıkarmak üzere canlı kaynaklara başvurulmuştur. Bu şekilde köy halkının nasıl bir kültürel örüntüye sahip olduğu, bu kültürel örüntünün hangi süreçlerden geçerek değişme ve dönüşme uğradığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Daha öncesinde yapılan benzer çalışmalarda ortaya konulduğu gibi, araştırma alanı olan Bahçe Köyü'nde de zaman içerisinde daha çok yukarıda sıralanan nedenlerin etkisiyle toplumsal değişmeler ve dönüşmeler yaşanmıştır. Diğer yandan köyde yapılan alan çalışmasında çeşitli etnografik/folklorik bulgular da elde edilmiştir. Bu bulgular gerek metin içinde gerek ek olarak çalışmaya yansıtılmıştır. Çok özgün bilgi ve bulgular içermese de iki yıl kadar süren çalışmanın sonucunda derlenen bu kısa Bahçe Köyü monografisi alana bir katkı sağlayabilir.ANAHTAR KELİMELER Bahçe Köyü, Sosyal Değişme, Kültürel Değişme, Köy Kültürü

Culture is about a continuous process in which its qualities from the past blend with the present circumstances of every new era. This process can be viewed as a continuously changing and transforming phenomena. Therefore, culture can be likened to a backbone (as widely known, social scientists such as Ibn-i Haldun, Alfred L. Krober, Oswald Spengler, Arnold Toynbee, Auguste Comte compared society and/or culture to an organism); new flesh covers the backbone in every new context and circumstances. The cultural structure of Bahçe Köyü, the village that served as a research site for this study, shows similar characteristics. In its history that includes around 150 years, the village experienced changes and transformations in its cultural values. While some of its cultural elements disappeared, others emerged in the everyday life of the village. Some of these changes took place in a long period of time, others happened in a shorter span. Many factors can be mentioned as effecting the changes and transformations experienced in the village. First comes the technological innovations: factors such as agricultural mechanization, rise in the villagers' level of education, the improvements and increments of the instruments and networks of mass communication, migration, industrialization, and population changes have resulted in changes and transformations in the cultural structures and patterns of Bahçe Köyü as everywhere else in Turkey. It is hard to say that the transformations and changes taking place in Bahçe Köyü, a village that carries the typical cultural characteristics of an Anatolian village, are extraordinary or original. Village inhabitants have gradually appropriated new cultural patterns with technological transformations, replaced their long-lived habits with new attitudes and behaviours. In addition to this, what is one of the important results of this study is that the village experienced social changes at expected levels and these changes were accepted by the village inhabitants without much resistance. In this fieldwork, human subjects were used to understand the village's past and unravel the transformations it went through. In this way, the kinds of cultural patterns and the processes in which these patterns transformed are addressed and explored.As documented by literature on similar topics, the social changes and transformations in Bahçe Köyü were brought about by the reasons listed above. On the other hand, the fieldwork also included various ethnographic/folkloric findings. Such findings are incorporated into the study in the form of insertions to the main text as well as in the form of appendixes. Even if it does not include extraordinary or original information or findings, this short monograph about Bahçe Köyü that is produced through a study over the span of two years can make contributions to the field.KEY WORDS Bahce Koyu, Social Change, Cultural Change, Village Culture