İlköğretim 1-5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür, tema ve içerik açısından incelenmesi

Abstract

ÖZETMetinler, hedef ve davranışların öğrenciye kazandırılmasında bir araç konumundadır. Araştırmanın amacı 1-5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür, tema ve içerik açısından incelemektir. Araştırma, betimsel bir nitelik taşımaktadır. Araştırmanın örneklemini 11 yayınevine ait 15 Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada; 1. sınıflarda E, L ve O yayınevleri, 2. sınıflarda E, V ve D yayınevleri, 3. sınıflarda E, T ve K yayınevleri, 4. sınıflarda E, A ve M yayınevleri ve 5. sınıflarda E, V ve R yayınevlerince hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki 492 metin kullanılmıştır. 15 ders kitabında bulunan metinlerden 131?i bilgilendirici, 213?ü öyküleyici türde ve 148?i şiir türündedir. Ders kitaplarında 15 farklı temaya yer verilmiştir. Verilerin analizinde frekans, yüzde ve aritmetik ortalamadan yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda 1. sınıf E, O ve L yayınevindeki tüm temalarda, 2. sınıf V yayınevine ait 2 temada, 3. sınıf E yayınevine ait 5 temada, 3. sınıf K yayınevine ait 3 temada, 4. sınıf M yayınevine ait 2 temada ve 5. sınıf E yayınevine ait 2 temada bilgilendirici metine, 5. sınıf E yayınevine ait 3 temada, V yayınevine ait 1 temada ve R yayınevine ait 2 temada öyküleyici metine yer verilmemiştir. Bu yayınevleri dışındaki ders kitaplarında, türlerin dağılımında istenen kritere uyulmuştur. 15 Türkçe ders kitabı temalar açısından incelendiğinde ise, ders kitaplarının zorunlu ve seçmeli temalara uygun olarak hazırlandığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada yer alan metinlerin sınıf düzeylerine göre yazı puntolarının uygunluğu ile ilgili 2. ve 5. sınıflara ait V yayınevinde bulunan birer metin kısmen uygun bulunmuştur. Bunların dışındaki diğer metinlerin istenen amaca hizmet ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Metinlerin başlıkla uyumunun araştırması sonucunda 1-5. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan metinlerin çoğunluğu başlıkla uyumlu bulunmuştur. Başlıkla uyum yüzdesi en yüksek 4. sınıf E (% 96,88) ve M (% 96,88) yayınevine ait iken, başlıkla uyum yüzdesi en düşük 1. sınıf E (% 68,75) yayınevine aittir.1. sınıf E ve L yayınevlerine ait metinlerin çoğunluğunda ana fikir yok ya da kısmen var iken; bu yayınevleri dışındaki diğer yayınevlerine ait metinlerin çoğunluğunda ana fikir olduğu tespit edilmiştir. Ana fikri olan en çok metin % 90,63 oranıyla 5. sınıf E yayınevine ait olduğu görülürken, ana fikri en düşük olan metin % 37,5 ile 1. sınıf E yayınevine ait olduğu belirlenmiştir.1. sınıf L, 5. sınıf E yayınevine ait metinlerin çoğunluğu metindeki kelime sayısı kriterine dikkat edilerek hazırlanırken, diğer yayınevlerine ait metinlerde bu kriterin dikkate alınmadığı tespit edilmiştir. Metinde olması gereken kelime sayısı kriterine en uygun olan yayınevi % 60 ile 1. sınıf L yayınevinin olduğu belirlenmiştir. Uygunluk yüzdesinin en düşük olan yayınevinin ise, % 25 ile 2. sınıf E ve D yayınevi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Ders kitaplarını oluşturan metinlere cümledeki kelime sayısına uygunluğu açısından bakıldığında istenen kritere uygun olarak metinlerini hazırlayan yayınevinin olmadığı söylenebilir. Araştırmaya konu olan 15 ders kitabının sınıf düzeyine göre cümlelerde bulunması gereken kelime sayısı açısından eksikliklerinin olduğu görülmektedir.

ABSTRACTTexts are tools to in teaching students targets and behaviors. The aim of the study is to explore the texts in 1-5. grade Turkish course books in perspectives of type, theme and content. This study has a descriptive attribution. The sample of this study is formed by 15 Turkish textbooks from 11 publishers. As a data collection tool; 492 texts in Turkish course books are used which were published by E, L and O publishing for the first grades; E, V and D publishing for the second grades; E, T and K Publishing for the third grades; E, A and M publishing for the fourth grades and E, V and R publishing for the fifth grades 131 of the texts in 15 course books are informative type, 213 are narrative type and 148 are poem type. 15 different themes are included in course books. For the analysis of the data; frequency, percentage and arithmetic mean was used.As a result of the research in none of the themes of O, L and E publishing for the first grades; in 2 themes of V publishing for the second grades, in 3 themes of K publishing for the third grades, in 2 themes of M publishing for the fourth grades and in 2 themes of E publishing for the fifth grades informative text was not used. Also in 3 themes of E, in 2 themes of K Publishing and in 2 themes of R publishing narrative text was not used. In course books except these publishers, the distribution of the types has been complied with the required criteria. When the Turkish course book is examined in perspective of themes, it is reached to a conclusion that course books were prepared in accordance with obligatory and selected themes.According to the grade levels of the texts;about appropriatenessof the writing font size one text each has been approved partially in the V publishing for the second and fifth classes. It is concluded that any other texts was not in the desired purpose.As a result of research compatibility of the texts with the title it is approved that most of the texts in 1-5. grades Turkish course book are compatible with the title. E publishing (96,88 %) and M publishing (96,88 %) for the fourth grades have the highest compatibility with the title while E publishing for the first grades has the lowest (68,75 %).Most of the texts in E publishing and L publishing for the first grades have not or partially have the main idea while the rest of the texts which were prepared by the other publishing houses have. We see that E publishing for the fifth grades has the highest main idea rate of 90,63 % while the E publishingfor the first grades has the lowest rate of 37,5 %.Most of the texts of L publishing for the first grades and E publishing for the fifth grades were prepared according to word quantity criteria while the texts of the other publishing houses were not. Acording to the criteria of word quantity which has to be in a text,the most appropriate publishing house was L publishing for the first grades with rate of 60 % and the least appropriate publishing houses were E publishing and D publishing with the rate of 25 %.When we check the texts which form course books according to word quantity in sentences appropriation we can say that there are no publishing houses which prepare the texts with desired criteria. We see that all 15 course books we examined in this study have deficiency of word quantity which must be in sentences according to grade level.