Şer`iyye sicilleri ışığında kadın: Kayseri örneği (1700- 1720)

Abstract

Toplum hayatında önemli bir mahiyet arz eden kadın; hakları ile de tarih boyunca tartışılan varlıklardan biri olmuştur. Osmanlı'da kadına ilişkin kaleme alınan eserler genellikle gerçeğinden uzaktır. Mesela, Oryantalistler, Osmanlı'da kadını saray bünyesinde ele alarak, bilhassa haremde bulunan kadınları resim sanatının başköşesine oturtarak gayrı ahlâkî çizimleriyle insanların zihninde bu betimlemelerin yer etmesinde önemli rol oynamışlardır. Toplumda var olan genel söylemlere göre ise Osmanlı'da kadın, kendi evinde hapis hayatı yaşayan, sosyal hayatta girişimci bir mahiyet arz etmeyen şahıslar olarak nitelendirilmektedir.Osmanlı'da kadın hakkında bu denli söylemlerde bulunan zümreler o günün atmosferini düşünmeden değerlendirme yapmakla meşguldürler. Bu betimlemeleriyle sadece saray kadınını gündeme alırken; Osmanlı toplum hayatında önemli yer teşkil eden kadını göz ardı etmekte ya da silik olarak niteledikleri şahsiyetini dile getirmektedirler. Oysa Türk Devletleri' nin ve hatta diğer ulusların gerek toplumsal yaşamlarında gerekse devlet felsefelerinde `kadın' hem anaç yönü hem de kıvrak zekası ve kuşatıcı yönüyle her zaman önemli bir yer teşkil etmiştir Osmanlı kadınının doğru olarak anlaşılmasında en büyük rolü şüphesiz, Osmanlı arşiv kayıtları üzerinde yapılacak araştırmalar oynayacaktır. Çalışmamıza kaynaklık eden Kayseri Şeriyye Sicilleri ışığında 1700- 1720 yılları arasında Kayseri'de yaşayan kadınların sosyo- kültürel, ekonomik ve hukukî şahsiyetleri hakkında Şer'iyye Sicilleri'nden faydalanılarak bir değerlendirme yapılmıştır.Anahtar Sözcükler: Kayseri, Kadın, Hak, Şer'iyye Sicilleri, Osmanlı.

The woman who has an important role in the society life has been one of the beings who has been discussed during the history from the side of her justice. The works about the woman which were registered in Ottoman?s period don?t reflect the truth generally. For an instance, handling with the woman in the palace, especially putting the woman in the Harem on the seat of honor of the art of drawing, orientalists with their immoral drawings have an important part on placing these descriptions into the people?s mind. According to the common statements in society, the woman in Ottomans was described as a person who isn? t entrepreneuses and lives as a captive in her own house.The groups who uttered such words about the woman in Ottomans are busy with evaluating without thinking of the atmosphere of those days. With these descriptions, they give importance to just woman who live in the palace and they pay insufficient attention to the woman who has a significant place in the Ottoman?s society life or they say her faceless identity. However, in social life? s and state philosophies of the Turkish states and even of the other nations, the woman always has an important part with her intelligence both matured and wrapping side. The researchs which will be done on Ottomans archives registers certainly will play a significant role for understanding the woman truly in Ottomans. On the light of Kayseri Şer? iyye Registers which are the source of our studyings an evaluation was done by using the Şer? iyye Registers about the woman?s social- cultural, economic and political personality who lived in between the years 1700- 1720.KEY WORDS: Kayseri, Woman, Justice, Şer? iyye Registers, Ottoman.