Kentsel mekanda yerel hizmetlerin farklılaşması (Malatya kenti örneğinde bir inceleme)

Abstract

İnsanların yerleşik hayata geçmesinin sonucunda ortaya çıkan kent, fiziki yapılanmasının ötesinde toplumsal olgular içeren bir yapıdır. Toplumsal değişimin mekânı ve simgesi olan kentler, toplumun tüm katmanlarının bir arada bulunduğu yerlerdir. Özellikleri itibariyle kentsel mekânda konumlanmış yerel halkın günlük yaşamını sürdürebilmesinde önemli bir yeri olan yerel hizmetlerin, herkesin dengeli bir şekilde faydalanabileceği şekilde sunulması gerekmektedir. Fakat farklı gelir grupları ile farklı sosyo-ekonomik yapıya sahip grupların yer aldığı kent mekânında, değişen hizmet taleplerinin varlığı bu durumu engelleyebilmektedir. Yapılan pek çok araştırma da göstermektedir ki kentsel mekânda benzer özellikler taşıyan insanlar bir arada ve birbirine yakın yaşamaktadır. Bu durum farklı sosyo-ekonomik özelliklere sahip kişilerin yaşam alanlarından aldıkları hizmete kadar değişkenlik göstermesiyle sonuçlanır. Bu çalışmada Malatya kenti örneğinde `çevreyolunun altı ve üstü` şeklinde tanımlanan mekânsal farklılaşma olgusunun yerel nitelikli hizmetler üzerindeki etkisi ve bu durumun kentsel mekâna ne şekilde yansıdığı açıklanmaktadır. Bu doğrultuda araştırmanın kavramsal, kuramsal ve tarihsel çerçevesi çizilmiş ardından Malatya'da seçilen Turgut Özal, Kernek ve Melekbaba Mahallelerinde yaşayan yerel halkı, mahalle muhtarları ve yerel hizmet sunumunun belirleyicisi olan belediye yetkilileriyle yapılan yüz yüze görüşmeler sonucunda elde edilen veriler analiz edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kent, Kentsel Mekân, Mekânsal FarklılaĢma, Yerel Hizmet, Malatya

The city which arose as a result of people's becoming sedentary is a system containing social phenomenon, beyond its physical structure. Cities which are the location and symbol of social changes are the places where people from all classes of the society live together. In terms of their features, local services which are important for the maintenance of local people's daily lives should be served in a way that everyone can benefit from them. However, in urban spaces where different classes of people whose income levels and socio-economic structures are different take place, in the presence of changing demands for services can prevent this situation. A lot of researches show that people who have similar characteristics live together in urban spaces. This situation results in variability in receiving services from living areas by people of different socio-economic characteristics. In this study, in Malatya case, the effect of the phenomenon of spatial differentation which is defined as `the upside and downside of the ring road` on local services and in what way this situation is reflected on the urban space is described. The conceptual, theoretical and historical framework of the research was formed accordingly. Then, the data obtained from face to face interviews with local people, neighborhood headmen and municipal staff who are the determiners of local services living in Turgut Özal, Kernek and Melekbaba neighborhoods selected in Malatya, were analyzed.Keywords: City, Urban Space, Spatial Differentiation, Local Service, Malatya.