Azerbaycan Dilinin Sinonimler Lügati adlı sözlüğün Kiril harflerinden Latin harflerine aktarılarak Türkiye Türkçesine çevirisinin yapılması

Abstract

Tezimiz, İsmail Memmedov ve Hasret Hasanov'un birlikte hazırlamış oldukları, ?Azerbaycan Dilinin Sinonimler Lügati? isimli sözlüğün, Kirilharflerinden Latin harflerine aktarımı ve ardından Türkiye Türkçesine çevirisini konu edinmektedir. Söz konusu eser; Azerbaycan Türkçesine ait olup eş anlamlı dizilerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş sinonim bir sözlüktür.Azeri Türkçesiyle ve Kiril harfleriyle yazılmış sinonimler sözlüğü; tek cilt halindedir. Sarı saman kâğıda basılan eser, yine Kiril harfleriyle sözlüğün isminin yazılı olduğu kalın bir kapaktan oluşmaktadır. Eser 1990 yılında basılmıştır. Uzun bir tanıtım yazısı ve önsözün ardından verilen sözlüğün içeriği; kalın harflerle yazılmış bir baş sözcük ve onu takip eden aynı manadaki sözcüklerin sıralanmasından oluşmuştur. Sinonim dizinin ilk sözcüğü seçilirken diğer kelimeleri kapsayan ve en genel manada olan kelime tercih edilmiştir.Sözlüğün orijinali Kiril harfleriyle yazılmış önsöz ve sözlükle birlikte tamamı472 sayfadır. Sözlük kısmı tek sütun halindeki kelime dizilerinden oluşmaktadır. Bizim tezimiz; önsözle sözlüğün Latin harfleriyle öncelikle Azeri Türkçesi ve ardından Türkiye Türkçesiyle sunulmasından oluşmuştur. Çalışmanın sözlük kısmı iki sütun şeklinde verilmiştir. Tezin tamamı 751 sayfadır.Tez yazımında, Ahmet Bican Ercilasun'un ?Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri? adlı kitabından Türkî lehçelere ait gerek muhteva gerekse metin örnekleri açısından yararlanılmıştır. Ercilasun, kitabının önsözünde dünya Türklerini birbirlerini okur hale getirmeyi hedeflediğini belirtmiştir.Tezimizin yazılış amacı; sinonim sözlüğündeki Azerbaycan Türkçesine ait kelimeleri Latin harflerinde görmek ve bu kelimelerin Türkiye Türkçesindeki karşılıklarıyla birlikte her iki lehçenin kelimeleri arasındaki benzer ve farklı yönleri ortaya koymaktır.Anahtar Sözcükler:Azerbaycan, sinonim, sözlük, çeviri.

This thesis is about the transfer from Cyrillic letters to Latin letters and translating to Turkey Turkish of the dictionary that is named Azerbaycan Dilinin Sinonimler Lügati, by İsmail Memmedov and Harset Hassanov. The mentioned creation is belong to Azerbaijan Turkish and is a synonym dictionary consisting of a combination of synonym sequences.The synonym dictionary writed with Cyrillic letters and Azerbaijan Turkish is one tome. The creation is printed on yellow straw paper and has a thick cover writed on it name of dictionary. The dictionary is printed in 1990. The contents of the dictionary given after an introductory and a long preface is formed a head word in bold letters and in an order of the words in the same meanings which follow the head word. While selecting the first word of synonym order, the word that contains the other words and in general meaning is prefered.The original dictionary is writed with Cyrillic letters 472 pages including preface and dictionary. Dictionary part consists a sequence of words in single column form. Our thesis consists presentation of introductory and preface with LatinAlphabet by firstly Azeri Turkish and after that Turkey Turkish. Dictionary part of study is given in double column form. All of the thesis is 722 pages.In this thesis, be taken advantage of the book named ?Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri? by Ahmet Bican Ercilasun, in terms of content and text examples that is belong to Turkish dialect. Ercilasun has stated that he aims to make all world Turkish read each other on the preface of his book.The purpose of writing this thesis is revealing as seen in Latin Alphabet of many words in synonym dictionary belong to Azerbaijan Turkish and conclude differences and similarities between Turkey Turkish.Key Words:Azerbaijan, synonyms, dictionary, translation.