Cumhuriyet Döneminde Türk kadınına verilen haklar ve siyasi hayata yansımaları

Abstract

Tarihî süreç içerisinde tartışılan konulardan biri de kadının toplumdaki yeri, konumu ve görevleri olmuştur. Kadının yeri ve statüsünü birtakım değerler şekillendirmiş olup, bu değerlerin zaman içerisinde değişimi kadının toplumda farklı profiller çizmesine yol açmıştır. Türk kadını, özel ve kamu hukuku alanlarında önemli kazanımlar elde ederek hak ettiği yere ulaşmıştır. Bu hakların kazanımına giden yolda kadının Osmanlı dönemi faaliyetleri ve Milli Mücadele'deki misyonu oldukça önemlidir. Tanzimat ve Meşrutiyet sürecinde kimi basın-yayın organlarında hak taleplerini dile getirmiş, Milli Mücadele'de cephe ve cephe gerisinde yadsınmaz bir hizmette bulunmuştur. Türk kadınının siyasi yaşama katılımını sağlayacak olan 1930, 1933, 1934 tarihli kanunların kabulüyle toplumsal ve siyasal bazda önemli bir gelişme yaşanmıştır. Siyasi haklarını kullanarak yerel ve merkezi yönetimlerde yerini alan kadınlar, milletvekili olarak 8 Şubat 1935 tarihli seçimle TBMM'de sandalye almıştır. Bu dönemde TBMM'ye on sekiz kadın milletvekili girmiş ancak Türkiye bu sayıya uzun süre ulaşamamıştır.Siyasi yaşama müdahil olma hakkını elde eden kadın; acaba bu hakkını yeterince kullanabiliyor mu? Yerel ve merkezi yönetimde görev alan kadın sayısına bakıldığında kadının kendisine bahşedilen hakları yeterince kullanamadığı görülmektedir. Birtakım algı, değer ve klişeler, kadını siyasi arenadan uzaklaştırmaktadır. Bu durumun önüne geçebilmek için kadınıyla, erkeğiyle, çocuğu ve genciyle toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi gerekmektedir. Her şeyden önce elzem olan, tüm bireylerin demokrasi ve vatandaşlık bilincine erişmeleri ve bunu içselleştirmeleridir.

One of the debated topics during the historical process is woman's position in society and her duties. A number of values shape woman's position and status and the change of these values with time has led to woman's drawing different profiles in society. Turkish women have reached to the position they deserve by obtaining important gains in the field of private and civil law. Especially, by means of laws dated to 1930, 1933, 1934 providing them to join political life, it was a scene for an important change on social and political bases. The Ottoman Period actions and woman's mission in the Indepence War are quite significant in the way to gaining these rights. Some expressed their right demands in press during the Reforms and Constitutional Period and some did an undeniable service in the front line and behind during Indepence War. By using their political rights women took their place in local and centralized authority as women deputies of the Grand National Assembly of Turkey with the elections on February 8th, 1935. 18 women deputies got into the parliament. Turkey couldn't reach this number for a long time.Could women who gained the right to join the political life use it adequately? When the number of women in local and centralized authority is considered, it is seen that women do not use their rights sufficiently. Some kind of perceptions, cliches and values keep women away from the political arena. In order to prevent this, all the society's including men's, children's, youths' awareness should be raised and they should be educated. All individuals' consciousness of democracy and citizenship and internalizing them is the most important priority.