Anayasa değişikliklerinin yargısal denetimi

Abstract

Anayasalar, devlet organlarının işleyişini, rejimin niteliğini, temel hak ve özgürlükleri ile bu hakları koruma mekanizmalarını düzenleyen en temel hukuki düzenlemelerdir. Anayasanın belirlediği yöntem dahilinde ve anayasaya bağlı kalarak ortaya konan kanun ve kanun altı mevzuat da anayasaya uygun olmak zorundadır. Bu nedenle anayasa, bir devlette en temel hukuki metindir.Anayasada yer alan yasama organının, ki ülkemizde bu organ Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir, çıkardığı kanunların anayasaya aykırı olması durumunda bu kanunların yargısal denetimi ihtiyacı ortaya çıkmış ve yine anayasada bu amaçla Anayasa Mahkemesi oluşturulmuştur. Anayasa Mahkemesi'nin, bir süre sonra normal kanunları denetlemesinin yanı sıra, anayasa değişikliğini içeren kanunları da denetlemesi sorunu ortaya çıkmıştır. Böylece anayasaların değiştirilmesi süreci de yargısal denetime tabi kılınmak istenmiştir. Nitelikleri gereği anayasalar, değiştirilmesi veya yürürlükten kaldırılması oldukça zor normlardır. Bu yüzden anayasaların değiştirilmesi sırasında, Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenmesi ayrı bir hukuki sorun teşkil etmektedir. Anayasa değişiklikleri denetlenirken hangi kriterler göz önünde bulundurulmalı, bu denetlemenin sınırı ne olmalı ve geçmişten günümüze anayasa değişikliklerinin yargısal denetiminin sonuçları gibi hususlara açıklık getirmek amacıyla bu konu seçilmiştir.Bu çalışma ortaya konulurken, öncelikle anayasa ve anayasacılığın tarihi gibi başlıklara kısaca değinilmiş, anayasa yargısının Türkiye'deki ve dünyadaki gelişimine değinilmiş ve Anayasa Mahkemesi'nin anayasa değişikliklerine ilişkin kararları tahlil edilmiştir. Tezin içeriğinin oluşturulması bakımından yüksek lisans ve doktora tezlerinden, akademik makalelerden ve AYM kararlarından istifade edilmiştir.ANAHTAR KELİMELERAnayasa Mahkemesi, Anayasa Yargısı, Yargısal Denetim, Anayasa Değişikliği, Anayasa

Constitutions are the basic judical texts for functions of departments , quality of government, basical human rights and the organizators for defense mechanism of these rights in a state. The other arranged judical texts as laws, regulations and ordinance has to be appropriate within the method of constitution and being related to it. For this reason, constitutions are the main judical texts. Legislative agency in the constitutions, as its provision in our country is The Grand National Assembly of Turkey, so Supreme Court had been established in order to inspect it according to judical laws. After some time, be side the inspection of general laws, Supreme Court's inspection for changes about law, became a problem. Judical inspection turned into a subject i the way of changing the constitutionals. As requirement of quality, it's rather hard to change or remove the constitutionals. For this reason, it becomes a problem for Supreme Court to inspect the constitutionals during the changing times. Writing of this thesis regarded as appropriate in order to find out what kind of critics should be used, what will be the limits for inpection and the results of changing of the constitutinals in the history, while inspecting the changings in the constitutions.While this research has been set off, firstly the constitution and history of constitutionalism was mentioned, history of judgement for constution both in Turkey and in the World was mentioned and Supreme Courts decision for constitutional changes was analysed. Master's degree and Phd's thesis, academical essays and decisions have been used while preparing th content of this thesis.KEYWORDSSupreme Court, Judgement of Constitution, Judgemental Inspectation, Constitutional Amendments, Constitution.