İş–aile yaşam dengesi ve yıldırmanın işten ayrılma niyetine etkisi: Tükenmişliğin aracılık rolü

Abstract

İşyerinde yıldırmaya uğradıkları algısı yanında toplumsal olarak yüklenen aile içindeki roller, çalışan kadının işi ile ailesi arasında kurmaya çalıştığı dengeyi çatışmaya dönüştürebilmektedir. Bu yıldırma algısı ve iş-aile yaşam çatışması kadının tükenmesine ve en sonunda işten ayrılmasına neden olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı; iş-aile yaşam çatışması yaşayan kadınların işyerinde algıladıkları yıldırma davranışlarının işten ayrılma niyetlerine etkisinde tükenmişliğin aracılığının test edilmesidir. Ayrıca, bu kavramların meslekler ve demografik faktörler çerçevesinde farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi de amaçlanmıştır. Araştırma evrenini; Hatay'ın Antakya ilçesinde öğretmenlik, hemşirelik ve bankacılık mesleklerini icra eden kadınlar oluşturmaktadır. Veriler, anket tekniği kullanılarak toplanmış olup Baron ve Kenny'nin (1986) aracılık modeli kapsamında oluşturulan modeller yoluyla çok değişkenli regresyon analiziyle test edilmiştir.Araştırma sonucunda; iş-aile çatışmasının işten ayrılmaya niyetine etkisinde duygusal tükenmişliğin; yıldırmanın boyutlarından iletişim kurmayı engellemenin işten ayrılma niyetine etkisinde ise duyarsızlaşmanın aracı olduğu bulunmuştur. Yaş, çocuk sayısı ve toplam çalışma süresinin yıldırma, tükenmişlik, iş-aile çatışması ve işten ayrılma niyeti ile negatif yönde ilişkili olduğu; ayrıca evli, çocuk sahibi olanların ve mesleğini isteyerek seçenlerin yıldırma, tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti düzeylerinin düşük olduğu; hemşire ve bankacıların yıldırma, tükenmişlik, iş-aile çatışması ve işten ayrılma niyeti düzeylerinin öğretmenlerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.ANAHTAR KELİMELERYıldırma, Tükenmişlik, İş-Aile Çatışması, İşten Ayrılma Niyeti

Mobbing perception in the workplace as well as roles within the family as loaded by society transform to a conflict that working women to balance between her work and family. This perception of mobbing and work-family conflict can lead to a woman to exhaust and finally to leave from the job. The aim of this study identifies the mediating role of burnout in the effect of working woman suffering work-family conflict and mobbing in the workplace on the turnover intent. Also, it aims that analyses those concepts, whether differentiated or not by jobs and demographic factors. The population of the research is women who work as a nurse, a teacher and a bank teller in Antakya City, Hatay, a province of Turkey. Data were collected by questionnaire, mediation effect, created by Baron and Kenny's (1986), models was tested by multivariate regression analysis.The research concluded that emotional exhaustion mediates the effects of work-family conflict; depersonalization mediates the effect of a block to communicate on turnover intent. Further, age, the number of children and total working as a profession has a negative relationship with mobbing, burnout work-family conflict and intention to leave. Also, it was found that married, having children and the willingly chosen her profession have low levels of bullying, burnout and turnover intention than single, not having children and not willingness; nurses and bank tellers have high levels of bullying, burnout, work-family conflict and KEYWORDSMobbing, Burnout, Work-Family Conflict, Turnover Intentions