Demokrat Parti iktidarında Hatay`da sosyal ve ekonomik hayat

Abstract

Türk siyasî tarihinin en tartışmalı ve en önemli partilerinden biri olan Demokrat Parti'nin iktidarda bulunduğu 1950 ile 1960 yılları arasındaki sosyal ve ekonomik alana yönelik icraatlarının Hatay'a özgü yansımaları tezin ana konusunu oluşturmaktadır. Sahip olduğu coğrafî, tarihî ve kültürel özelliklerinden dolayı Hatay, birçok araştırmaya konu olmuştur. Bu çalışmayla Hatay'ın, Türk siyasi tarihine damga vurmuş ve ülke genelinde hızlı bir kalkınma hamlesi gerçekleştirmiş DP iktidarları dönemindeki sosyo-ekonomik yapısı her yönüyle ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Böylece daha önce bilimsel manada bu yönde eksik bırakılmış olan bir hususun tamamlanması amacına hizmet edilmesi düşünülmüştür. Zira daha önce söz konusu dönemi Hatay özelinde bütüncül bir şekilde yansıtan bir araştırmanın yapılmamış olması, çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.Çalışmada; dönemin sosyal ve ekonomik yapısını güncel olarak yansıtması bakımından yerel gazetelerden azami derecede istifade edilmiştir. Periyodik olarak çıkan yerel gazetelerin incelenmesi neticesinde sosyal ve ekonomik alana dair gelişmelerin seyri tespit ve tahlil edilmiştir. Bu işlemler sırasında mümkün olduğunca farklı kaynaklardan, özellikle gazetelerden yararlanma yoluna gidilmiştir. Zira kaynak çeşitliliği tarihi olayların aydınlatılmasında muhakeme ve mukayese mefhumlarını artıran bir unsurdur.Ayrıca Ticaret ve Sanayi Odası gibi yerel kurum arşivleri aracılığıyla konunun aydınlatılmasına çalışılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Hatay'da yapılan sosyal, kültürel ve ekonomik çalışmalar, DP döneminde artarak devam etmiştir. Söz konusu dönemde bölgeye sanayileşme konusunda çok önemli yatırımlar yapılmış, devlet-vatandaş işbirliği neticesinde tekstil, elektrik ve maden sanayi tesisleri kurulmuştur. Tarımda modern tekniklerin kullanılması ve Amik Gölü'nün planlı bir şekilde kurutulup tarıma açılması ile tarımsal üretimde artış sağlanmıştır. Bölgenin en önemli ticaret limanı durumundaki İskenderun Limanı'nın kapasitesinin arttırılmasıyla ilin ticari hacmi genişletilmiştir. Yine bu dönemde eğitimin yaygınlaşması yanında spor ve sanat faaliyetlerinin geniş halk kitlelerine ulaşması için çaba gösterilmiştir. Bunun yanında sivil toplum örgütlerinin kurulması hız kazanmıştır. Özellikle Bulgar göçleri neticesinde gelen göçmenlere gösterilen büyük ilgi toplumsal bütünleşmeye önemli katkılar sağlamıştır.Hatay halkının büyük çabası ve devletin katkısı ile ekonomik, sosyal ve kültürel alanda gerçekleştirilen kalkınma hamlesi DP döneminde bir hayli artmış, bu ise müteakip yıllarda Hatay'ın her bakımdan gelişmesine imkân sağlamıştır. Tezde her yönüyle ele alınan bu konular, hem bilim adamlarının hem de Hatay konusuna ilgi duyanların beğenisine arî bir şekilde sunulmuştur.ANAHTAR KELİMELERAmik Gölü, Antakya, Celal Bayar, Demokrat Parti, Hatay, Menderes.

The main subject of the thesis is the peculiar reflections to Hatay, of the social and economical activities of the most controversial and important party of the Turkish political history, the Democratic Party's (henceforth DP) supremacy between 1950-1960s. Because of its geographical, historical and cultural features, Hatay has been the subject of several investigations. With this work , thesocio-economic structure of Hatay has been tried to put forward in every aspectduring the period of the DP, which marked the Turkish political history and caried out rapid development spurt across the country. In this way, it has been considered to be served to complete the purpose of the issue that in scientific sense was left incomplete in that direction. Because of the lack of research reflects that period in a holictic way but in private of Hatay reveals the importance of the work.In this study; in terms of reflecting of social and economic structure of that period, local newspapers has maxcimally been used. As a result of the investigation of the periodical local newspaper the course of developments in the social and economic fields determined and analyzed. During this process as much as possible from different sources, especially from the newspapers have been utilized. Because the diversity of sources is a factor boosting the clarification of historical events and comparison.It has also tried to clarify the issue through local organizations such as the Chamber of Commerce archives.The social, cultural and economical works in Hatay, in the early years of the Republic, it has continued to increase during the period of DP. In this period, it has been significantly invested in industrialization in this region, as a result of state-citizen cooperation the textile, electrical and mining industry have been established.The use of modern techniques in agriculture and the opening of Lake Amik by drying it have been achieved in crease in agricultural production. It has been expanded the volume of trade capacity of the province by increasing capacity of the region's most important commercial port of Iskenderun Port. Yet in this period, the spread of education, sports and arts activities as well have been made efforts to reach the great masses. Besides, it has accelerated the establishment of non-governmental organizations; especially the great interest in immigrants coming as a result of Bulgarian migration it has contributed significantly to the social integration.With great effort and contribution of the state's population of Hatay, the development initiative in economic, social and cultural areas has increased considerably during the DP, this has provided the opportunity to develop all aspects of Hatay in subsequent years. These issues are dealt with every aspect of the thesis, are presented in a free way to the appreciation of both scientists and those are interested in the subject of Hatay.KEYWORDSAmik Lake, Antioch (Antakya), Celal Bayar, the Democrat Party, Hatay, Turkey, Menderes