Sınır tipleri, fonksiyonları ve sınır etkileşim modelleri yönüyle geçmişten-günümüze (1939-2015) Türkiye (Hatay) – Suriye kara sınırı

Abstract

Bir yüksek lisans tezi olarak hazırlanmış olan bu çalışmanın amacı, büyük bölümü 1921 yılında çizilmiş, aynı şekliyle Lozan Barış Antlaşması'nda kabul görmüş, 1939 yılında Hatay'ın Türkiye'ye katılmasıyla günümüzdeki şekline ulaşmış olan Türkiye-Suriye kara sınırının Hatay-Suriye bölümünü, başlıca sınır tipleri, fonksiyonları ve sınır etkileşim modelleri yönüyle analizi yapmaktır. Siyasi coğrafya çalışması niteliği taşıyan araştırmada öncelikle Türkiye (Hatay)-Suriye sınırının coğrafi özellikleri göz önüne alınarak doğal, yapay, etnografik, geometrik vb. gibi sınır taksonomisindeki yerinin tespitinin yapılması amaçlanmıştır.Ancak çalışmanın asıl orijinal bölümünü fonksiyonlar ve sınır modellerinin tespiti ve bu tespite dayalı taksonomideki yerinin ortaya konması oluşturmaktadır. Çalışma, ilgili konular temelinde geçmişten-günümüze (1939-2015) zamanın değiştirici etkisi göz önüne alınarak tarihsel analiz yaklaşımıyla kurgulanmıştır. Bu nedenle her iki ülkenin siyasi tarihi Ortadoğu'nun genel tarihiyle birlikte gözden geçirilmiş, fonksiyon ve sınır modellerinin oluşumunda etkili olan reel tarihi geçmiş kronolojik temelde ortaya konmaya çalışılmıştır. İlgili süreçte farklılıkların belirlenebilmesi nedeniyle karşılaştırılmalı tarihi yöntem kullanılmıştır.Büyük oranda topografik birimleri takip eden sınır aşılması güç doğal engellerden oluşmamaktadır. Genel anlamda etnografik ayrım gözetilse de sınır zonu itibariyle etnografik sınır özelliği göstermez. Zira Türkiye'ye katılma sürecinde sınırlar İskenderun sancağının idari sınırları temel alınmadığı için etnoğrafik sınır niteliği taşımaz. Türkiye (Hatay)-Suriye sınırının 1939 yılından günümüze gerek Türkiye Suriye arasındaki siyasi ve diplomatik ilişkilere gerekse yerel düzeydeki halkların ilişkilerine bağlı olarak fonksiyonel yapısı değişime uğramıştır. Bu bağlamda öncelikle güvenlik fonksiyonunun ön plana çıktığı bir sınır olmasına karşın, zamana göre seviyesi değişse de ekonomik ( ticaret, tarım) iletişim gibi fonksiyonlarını da yitirmemiş bir sınırdır. Sınırdaş devletlerarasındaki ilişkiler resmi anlamda sınırdaki durumu etkilese de, yerel düzeyde ilişkiler bir şekilde devamlılığını sekteye uğratmadan sürdürmüştür. Bu anlamda gerek mal gerekse insan akışının olmadığı bir dönem yoktur.

The purpose of this master thesis is to analyze Hatay-Syria part of the Turkish-Syria border, which the large part of it was drawn in 1921 and approved by Lausanne Peace Treaty in the same way and has gained its shape at the present time with participation of Hatay to Turkey in regard to primary border types, functions and models of border-interaction. İn this research, which has a political-geographical character, first of all, considering the geographical features of Turkey (Hatay)-Suriye border, detection of the location in border taxonomy such as natural, artificial, ethnographic, geometric and so on was aimed at . But main section of this study is composed of detection of functions and border-models and also of being uncovered that what the place is in taxonomy based on that detection. The study was fictionalized by approach of analysis of historiography by being paid attention to commutative effect of time from past to these days (1939-2015). So, the political history of both two countries was reviewed with general and real history of Middle East, which causes functions and border models was tried to be revealed chronologically. İn this study Comprative historical method was used in order to be determined the differences in that related process. The border that is following topographical units is not composed of formidable natural obstacles to a large extent. İn the general sense while being paid regard to etnographical differentiation, ıt has not etnographical border characteristic. Because the borders have not etnographical border characteristic due to not being ground on administrative borders of İskenderun's starboard in the process they were one part of Turkey. Functional structure of Turkey (Hatay)-Syria Border changed as depending on both relations of local community and political and diplomatic relations between Turkey and Syria from 1939 to today. İn this context even though the border firstly gets to the forefront as a security function, It's a border that havent lost the functions such as communication, trade, agricultural, economic in different levels. Although Relations among contiguous states offically affect the situations in border, relations at local level maintained continuity without disrupting them in one way. İn this sense there is no any period in that both flow of goods and human is not.