Türkiye`de iktidar muhalefet ilişkileri: 1983-2002

Abstract

Bu çalışmada, iktidar muhalefet ilişkileri, Cumhuriyet öncesi ve sonrası şeklinde dönemsel ayrımlara tabii tutulurken, 1983-2002 arası dönemini de kapsayan cumhuriyet dönemi ilişkileri beş dönemde ele alınmıştır. Bu dönemler ayrımında iç ve dış dinamiklerin ortaya çıkardığı şartlar ve tartışma konuları ölçü olarak kabul edilmiştir. Dördüncü ve beşinci dönemleri kapsayan bu çalışma, 12 Eylül Darbesinin ortaya çıkardığı yeni siyasal ortamdaki iktidar ve muhalefetin biçimlenişi ve ilişkileri ele almaktadır. 12 Eylül 1980 darbesi sonrası girişilen restorasyon sürecinde ordunun siyaset üzerindeki otoritesinin her an hissedildiği/hissettirildiği 1980'li yıllar ve parti kavgalarının sıkça yaşandığı koalisyon hükümetleri dönemi olarak da ifade edilen 1990'lı yıllar ele alınmıştır. Dolayısıyla bu dönemdeki siyasi partilerin nasıl oluşturulduklarının yanı sıra, oluşan iktidar ve muhalefetin kurumsallaşmasında bu dönemin etkileri incelenmiştir. Öte yandan 1980 sonrası kabul edilen anayasa ve liberal politikaların ekonomi, sosyal ve kültürel gelişimlerle birlikte iktidar ve muhalefeti hangi açıdan etkiledikleri ele alınmıştır. Kurumsal muhalefetin fiili olarak eksik bırakıldığı tek parti hükümeti dönemi olan 1983-91 ve koalisyon hükümetleri dönemi olan 1991-2002 arası dönemler incelenmiştir. Bu çerçevede hem tek parti hükümeti, hem de koalisyon hükümeti dönemindeki partilerin birbirlerine karşı nasıl yaklaştıkları çalışmanın asıl amacını ortaya koymaktadır.

In this study, the relations of power and opposition are discussed. Within this scope, periodic distinctions were made before and after the Republic. Following this, relations between the republican periods covering the period between the years 1983-2002 were discussed in five periods. When these periods are separated, the new conditions and debates on the emergence of internaland external dynamics have been accepted as criteria. This study, covering the fourth and fifth epochs, examines the form and relationship of power and opposition in the new political environment in which the military coup of September 12 emerged.During the restoration process that took place after the September 12, 1980 coup détat, the authority of the army on politics was felt at any moment. The 1990s, which is often referred to as the coalition governments period in which 1980s and the party battles frequented, were discussed in this study. Therefore, it was looked at how the political parties in this period were formed. In addition, the effects of this period on the institutionalization of power and opposition in this environment have been examined. On the other hand, the situation of the constitutional and liberal policies adopted after 1980 is discussed. Along with the economic, social and cultural developments, how the sovereign power and opposition's own relations had been influenced was also discussed. The one-party government period 1983-91, in which the institutional opposition was left to be formal and defacto, has been particularly emphasized. In addition, the period between 1991 and 2002, the period of coalition governments, was examined as well. In this framework, how the parties are approaching each other in the periods which might have been the signed as the single-party governments' formers or at the coalition governments' side is tried to be presented as the real purpose of this study.