Ortaokul Türkçe ders kitaplarının metinlerarasılık niteliği üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu araştırma ortaokul (5, 6, 7 ve 8. sınıf) Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin 'metinlerarasılık' niteliğini belirlemeyi ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Metinlerarasılık nitelikleri belirlenirken ders kitaplarının içerisindeki metinlerin birbiriyle olan ilişkileri değil, ele alınan her bir metnin, dilsel yapıların tümüyle olan ilişkileri incelenmiştir. Araştırmada betimsel model kullanılmış, araştırma amacına ulaşabilmek için toplanan veriler `içerik analizi` yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırmanın evrenini; Milli Eğitim Bakanlığının 2016-2017 eğitim öğretim yılında Türkçe derslerinde ders kitabı olarak kullanılmasına onay verdiği ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Evrenin ulaşılabilir olması sebebiyle örneklem almaya gidilmemiş evrenin tamamına ulaşılmıştır. Ortaokul Türkçe ders kitaplarının metinlerarası görünümünü belirlemek amacıyla literatür taraması yapılarak `Metinlerarasılık Değerlendirme Formu` geliştirilmiştir. Değerlendirme formunun geçerliği uzman görüşüyle sağlanmıştır. Güvenirlik katsayısı ise 0,89 olarak hesaplanmıştır. Formun son hâline ulaşmasıyla birlikte veriler form üzerinden toplanmıştır. Araştırmada temel amacın yanı sıra ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde bulunan metinlerarasılık unsurlarının sınıflara, metin türlerine (bilgilendirici, öyküleyici, şiir) ve yayınevlerine göre farklılığı/dağılımı da analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda 'metinlerarası' unsurların, Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde belirli bir düzen çerçevesinde bulunmadığı ve metin türlerine göre belirli bir dağılım göstermediği tespit edilmiştir. Yerinde ve bir amacı gerçekleştirebilecek nitelikli örneklere rastlansa da; bu metinlerarası unsurların kitap içerisinde, diğer kitaplarla ve sınıf seviyelerine göre tutarlı bir oluşuma sahip olmadığı görülmüştür. Ortaya çıkan sonuçlara istinaden, öğretim programına, ders kitabı oluşum sürecine ve öğretmenlere; kısaca eğitim-öğretimi kapsayan her türlü aşamada yapılabileceklere yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Metinlerarasılık, Türkçe öğretimi, Türkçe ders kitapları.

This research aims to evaluate and identify the qualifications of 'Intertextuality' of the texts in Turkish course books at secondary schools (Grade 5, 6, 7, and 8th). While determining intertextuality in this study, not the interrelated texts in the textbooks, but the relationship of each text to the whole of the linguistic structures was examined. 'The Descriptive Method' has been used in the research and the collected data were evaluated by `Content Analysis Method` in order to reach the purpose of the research. The population of this study is secondary school 5th, 6th, 7th, and 8th grades Turkish textbooks with approval by the Ministry of National Education in the Turkish lessons in the 2016-2017 academic year. As the universe is accessible, no samples have been taken and the whole universe has been reached. `Intertextuality Evaluation Form` has been developed by scanning the literature to determine the inter-textual appearance of secondary school Turkish textbooks. The validity of the evaluation form was provided by expert opinion. The reliability coefficient was calculated as 0.89. With the final shape of the form, the data were collected from the forms. In addition to the main purpose of the research, the differences / distribution of intertextuality elements in texts in secondary school Turkish textbooks are analyzed according to class, text type (informative, narrative, poetry) and publishing houses. As a result of the research, it has been determined that 'intertextuality' elements do not have a certain layout in texts in Turkish textbooks and do not show a certain distribution according to text types. While there are qualified examples that can be carried out in place and aimed at; It has been seen that these intertextual elements do not have a coherent structure within the book, with respect to other books and class levels. According to the results; suggestions including curriculum, the course book formation process and the teachers briefly all stages including education-training have been given.Keywords: Intertextuality, Turkish Teaching, Turkish Course Books.