Kişi-örgüt uyumu ve çalışanların emniyet bilincinin, emniyet davranışı üzerindeki etkileri ve emniyet ikliminin aracılık rolü: Bir havayolu işletmesinde uygulama

Abstract

Teknolojik ilerlemeler makine kaynaklı hatalar sebebiyle yaşanan kazaları en aza indirmiş olsa da bireysel ve örgütsel hatalar sonucu gerçekleşen kazalar halen devam etmektedir. Araştırmalar kazaların ortaya çıkışında emniyet davranışının önemini ortaya koymaktadır. Bireysel ve örgütsel özelliklerin emniyetsiz davranışları teşvik etmesi kaza olasılığını artıran önemli bir sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, emniyet davranışını etkileyen örgütsel ve bireysel faktörlerin ortaya çıkarılmasıdır. Bu sebeple kişi-örgüt uyumu, emniyet bilinci ve emniyet ikliminin emniyet davranışına olan etkileri ile birlikte, kişi-örgüt uyumu ve emniyet bilincinin emniyet davranışı üzerindeki etkisinde emniyet ikliminin aracılık rolü incelenmektedir. Araştırmanın kapsamı ülkemizdeki havayolu işletmelerinde emniyet konusunda kritik öneme sahip operasyon, bakım ve planlama birimleri çalışanlarından oluşmaktadır. Veriler anket yolu ile toplanmış ve regresyon, korelasyon, t Testi ve Anova analizleriyle değerlendirilmiştir.Araştırmanın sonuçları; kişi-örgüt uyumu, emniyet bilinci ve emniyet ikliminin emniyet davranışını etkilediğini göstermektedir. Ayrıca emniyet iklimi emniyet bilinci ve emniyet davranışı arasındaki ilişkiye kısmi aracılık ederken, kişi-örgüt uyumu ve emniyet davranışı arasındaki ilişkiye ise tam aracılık etmektedir. Bununla birlikte kadın çalışanların kişi-örgüt uyumu, emniyet bilinci, emniyet iklimi ve emniyet davranışı düzeylerinin erkek çalışanlara göre daha yüksek olduğu araştırmanın diğer bir sonucu olmaktadır.

Although technological advances have reduced the number of accidents caused by machine-related errors to a minimum, accidents that have resulted in individual and organizational errors are still continuing. Researches reveal the importance of safety behavior in the occurrence of accidents. The fact that individual and organizational characteristics lead unsafe behaviors are an important reason to increase the likelihood of an accident. The purpose of this study is to reveal organizational and individual factors that affect the safety behavior.Therefore, the effects of person-organization fit, the safety consciousness and the safety climate on the safety behavior are investigated, as well as the mediation roles of safety climate in the effect of person-organization fit and safety consciousness on safety behavior. The scope of the study involves employees of operations, maintenance and planning departments, which have critical safety-related priorities in airline industry at Turkey. The data were collected via questionnaires and evaluated by regression, correlation, t test and Anova analyzes. The results of the study indicate that person-organization fit, safety consciousness and safety climate affect safety behavior. It also indicates that while safety climate mediates partially the relationship between safety consciousness and safety behavior, it mediates fully the relationship between person-organization fit and safety behavior. Furthermore, it is another consequence of research that female employees have higher levels of person-organization fit, safety consciousness, safety climate and safety behavior than male employees.