Dökümhanelerdeki üretim ile üretim esnasında gerçekleşen enerji tüketimi arasındaki ilişkinin, çember ekserjisi tabanında, analitik olarak incelenmesi ve optimizasyonu

Abstract

Ekonomik gelişme ile ekoloji arasındaki çatışımın, küresel sürdürülebilirliği telafiedilemez düzeyde olumsuz etkilemesi bağlamında, enerji verimliliği dünyada enönemli günden maddelerinden biri haline getirmiştir. 2008 yılında baş gösterenküresel krizle iyice açığa çıkan bu duruma temel neden olarak ekonominin üzerinekurulduğu verim kavramının, sadece birim zaman başına daha fazla iş hacmisığdırmaktan ibaret olması gösterilebilir: Bu algı bir birikim yaratmış, nihayette2008?den sonra da, kaynak yönetimi için tehdit unsuru haline gelmiştir. Bu dönemdeyaşanan küresel finans akışındaki sıkışıklık, doğal kaynakların birim fiyatlarındadalgalanmaya sebep olmuş ve verimli hizmet/mal üretimini, sadece birim zamanadaha fazla iş paketi sığdırmaya çalışarak yapmak anlamsız hale gelmiştir. Tabloyutersine çevirmek için yapılan yeni bir çalışma olarak, tez kapsamında; üretim ileüretimi gerçekleştirmek için gerekli enerji tüketimi arasındaki ilişkinin analitikincelendiği, bağıntıların ortaya çıkarıldığı ve bunlar üzerinden optimizasyon yaparak,birim üretim zamanında kullanılan doğal kaynak miktarı başına olası en yüksek işhacmi sığdırma amacını taşıyan yeni nesil bir araç türetilmeye çalışılmıştır. Pilotolarak incelenen döküm sanayi için bütünleşik mühendislik yolu izlenmiş, üretimletüketimin beraber planlanabildiği yeni bir verimli üretim modeli ortaya çıkarılmıştır.Çember ekonomisi odağında ve ekserji tabanında yapılan bu yöneylem çalışması ileüretimde kullanılan her birim doğal kaynağın sahip olduğu işgenlik (ekserji) değerininolası en yüksek oranda iş çıktısına dönüşmesini sağlayacak bir modellemeoluşturmak amaç edinilmiştir.

Since the conflict between the economical development and the ecology renders itintolerably difficult to sustain natural resources, the energy efficiency became one ofthe most important global headlinese. This fact was amplified during the 2008economical crisis. The basic reason appears to be the economy?s mostly dealtterminology, namely efficiency, which is defined on a single variable with theperception of budget control by embedding more work over one unit of time. Thisapproach poses an important threat on resource, since 2008 crisis. The scarcity ofglobal cash flow during that period reasoned the flucuiation over unit prices of naturalresources and revealed that the effiecent service/production is not possible only byembedding more work on a unit of time. In this thesis, a new-generation analysis tooland methoology have been developed in order to reverse this condition covering theanalysis of the relation between the production and the energy comsumption requiredfor production, interpretation, and optimization of the correlations between thosevariables. The objective is to embed more useful work on a unit of natural resourcecounsumed per unit time bu using integrated design approach. This tool has beenapplied to a pilot metal casting industry selected in Ankara for demonstrationpurposes of the new metodology. With main empasis on operational research on thecircular economy and exergy, the model returns the maximum production value peruseful work potentialy of a single unit of the natural resource used.