Nevşehir ili ve ilçelerinde tüketilen içme ve kaplıca sularındaki radyoaktivitenin ölçülmesi

Abstract

Orta Anadolu Bölgesinde yer alan Nevşehir, çok ilginç ve olağanüstü manzaralara sahip Kapadokya Bölgesinin büyük illerinden birisidir. Nevşehir ili, kendisine özgün jeolojik, tarihi ve kültürel özelliği ile çokça tercih edilen bir turizm durağıdır. Bu çalışmada, 30 farklı su örneğindeki (sondajla açılmış kuyulardan toplanan 23 yer altı suyu, 3 yüzey suyu, 1 içme suyu ve 3 kaplıca suyu) toplam alfa ve beta aktivite derişimi düşük zeminli (background) çoklu dedektörlü gaz orantılı ? / ? sayacı (Berthold LB 770) kullanılarak ölçülmüştür. Ölçülen toplam alfa ve beta aktivite derişimleri, her bir su örneği için tablolar ve şekiller hâlinde sunulmuş, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve ulusal yönetmelikler tarafından tavsiye edilen sınır değerler veya ölçütler ile karşılaştırılmıştır. Toplam alfa ve beta aktivite derişim değerleri, yer altı suyu (sondajla açılmış kuyu suyu) örnekleri için 80-380 mBq/L (ortalama değer: 194 mBq/L) ve 70-3550 mBq/L (ortalama değer: 686 mBq/L) aralığında; yüzey suyu örnekleri için 90-450 mBq/L (ortalama değer: 243 mBq/L) ve 310-340 mBq/L (ortalama değer: 327 mBq/L) aralığında ve kaplıca suyu örnekleri için 3180-3820 mBq/L (ortalama değer: 3560 mBq/L) ve 1090-1430 mBq/L (ortalama değer: 1240 mBq/L) aralığında değişmektedir. İçme suyu örneklerinde ölçülen toplam alfa aktivitesi, DSÖ tarafından tavsiye edilen 500 mBq/L sınır değerinin altındadır. Bununla birlikte, iki kuyudan alınan içme suyu örneklerinde ölçülen toplam beta aktivitesinin, DSÖ tarafından tavsiye edilen 1000 mBq/L sınır değerinden 3-3,5 kat daha büyük olduğu tespit edilmiştir. Alfa ve beta yayınlayıcılardan kaynaklanan yıllık etkin doz, incelenen içme suyu örneklerinin sindirilmesi sebebiyle oluşabilecek radyolojik sağlık risklerini değerlendirmek amacıyla bebek, çocuk ve erişkin bireyler için DSÖ tarafından önerilen doz dönüşüm katsayıları kullanılarak hesaplanmıştır.

Nevşehir province located in the Central Anatolia region of Turkey is one of the major cities of Cappadoccia Region which has one of the most interesting and spectacular landscapes in the world. Nevşehir province is a popular tourist destination as it has many areas with unique geological, historic, and cultural features. In this study, the activity concentrations of the gross ? and ? in 30 different water samples (23 ground water collected different drilled wells, 3 surface water and 1 tap water, and 3 thermal water samples) collected from 29 different sampling sites in Nevşehir province and districts were measured using an gas proportional ? / ? counter of the low background multiple detector type (Berthold LB 770). The gross ? and ? activity concentrations measured were presented as tables and figures for each water samples and compared with limit values or criteria recommended by World Health Organization (WHO) and national regulation. The values of the activity concentrations of the gross ? and ? measured in the samples of the ground water (drilled well water), surface water and thermal water varied from 80 to 380 mBq/L (mean value: 194 mBq/L) and 70 to 3550 mBq/L (mean value: 686 mBq/L), 90 to 450 mBq/L (mean value: 243 mBq/L) and 310 to 340 mBq/L (mean value: 327 mBq/L) and 3180 to 3820 mBq/L (mean value: 3560 mBq/L) and 1090 to 1430 mBq/L (mean value: 1240 mBq/L), respectively. The gross ? activities measured in the drinking water samples were below than the limit value of 500 mBq/L recommended by WHO. However, it was determined that the gross ? activity concentrations measured in the drinking water samples from the two wells were 3-3.5 times greater than 1000 mBq/L recommended by WHO. The annual effective doses due to the ingestion of these drinking water samples were assessed using dose coefficients for infant, children and adult members of the public suggested by the WHO.