Sakarya ve Eskişehir lokasyonlarında yetiştirilen bazı kuru fasulye çeşitlerinin kalite özellikleri

Abstract

Bu arastirma 2005?2006 yillarinda, Sakarya ve Eskisehir lokasyonlarindaönemli kuru fasulye çesitlerimizin kalite özelliklerinin ve bazi besin elementlerininanaliz edilerek, lokasyon farkliliklarinin kalite üzerine etkilerinin arastirilmasi vekaliteli çesitlerin belirlenmesi amaciyla yapilmistir. On üç farkli bodur kuru fasulyeçesidinin (Eskisehir?855, Karacasehir?90, Sehirali?90, Sahin?90, Yunus?90, Göynük?98, Akman ?98, Önceler?98, Noyanbey?98, Yakutiye?98, Aras?98, Zülbiye, Akdag )materyal olarak kullanildigi bu arastirmada genotipler tesadüf bloklari deneme desenindeüç tekrarlamali olarak test edilmistir.Çesitler arasinda kuru agirlik, yas agirlik, su alma kapasitesi, su alma indeksi,sisme kapasitesi, sisme indeksi, pisme süresi, ham yag orani, kül orani, kuru madde veham protein orani özellikleri bakimindan yapilan istatistiki analizlere göre varyasyonoldugu saptanmistir.Arastirmada kullanilan fasulye çesitlerinin 2005?2006 yillari, Eskisehir veSakarya lokasyonlarina ait birlestirilmis ortalama degerleri bakimindan kuru 100 taneagirliklari 17,45 ? 46,37 g, yas 100 tane agirliklari 34,26?94,36 g, su alma kapasiteleri0,168?0,487 g/tane, su alma indeksleri % 0,963?1,157, sisme kapasiteleri 0,125?0,420ml/tane, sisme indeksleri % 1,213?1,511, pisme süreleri 31,8?37,8 dk, kuru maddeoranlari % 86,10 ?89,22, ham yag oranlari % 1,078?1,515, kül oranlari % 4,014 ?4,752, ham protein oranlari ise % 19,25 ? 23,66 arasinda degismistir.Lokasyonlar ve yillara göre öne çikan kuru fasulye çesitleri ise Sakarya için,Yunus?90, Yakutiye?98, Akman?98, Sahin-90 ve Karacasehir?90 olurken, Eskisehiriçin, Noyanbey?98, Göynük?98, Aras?98, Akman?98, Yakutiye?98, çesitleri olmustur.Her iki lokasyonda ise, Yunus?90, Noyanbey?98, Yakutiye?98, Akman?98 veKaracasehir?90 diger çesitle re göre daha yüksek degerler almistir.Çesitlerin kalite degerleri üzerine genotip, çevre, olgunlasma durumu, gibifaktörlerin etkisinin büyük oldugu tespit edilmistir.Anahtar Kelimeler; Kuru fasulye, kalite özellikleri, lokasyon, genotip, çevre

In this research, quality properties and some nutrient contents of the important drybean varieties grown in Sakarya and Eskisehir Locations in 2005 and 2006 seasons wereanalized. Affects of the locations on the dry bean quality and determining the good qualityvarieties were aimed. In the experiment, 13 different dry bean varieties (Eskisehir-855,Karacasehir?90, Sehirali?90, Sahin?90, Yunus?90, Göynük?98, Akman?98, Önceler?98, Noyanbey?98, Yakutiye?98, Aras?98, Zülbiye and Akdag) were sawed andgenotypes were tested with three replications according to randomized block design.At the result of statistical analysis, variations were determined among the drybean varieties in respect to dry weight, wet weight, water absorbtion capacity, waterabsorbtion index, swelling capacity, swelling index, cooking time, crude oil, ash, drymatter and crude protein rates.Combined average results of the dry bean varieties grown in Sakarya andEskisehir Locations in 2005 and 2006 seasonsas are as follows: 100 seed weight 17.45-46.37 g, wet 100 seed weight 34.26-94.36 g, water absorbtion capacity 0.168-0.487g/seed, water absorbtion index 0.963-1.157%, swelling capacities 0.125-0.420(ml/seed), swelling index 1.213-1.511 %, cooking times 31.8-37.8 min., dry matter86.10-89.22%, crude oil 1.078-1.515%, ash 4.014-4.752% and crude protein 19.25-23.66%.In Sakarya location Yunus?90, Yakutiye?98, Akman?98 Sahin?90 andKaracasehir?90 and in Eskisehir location Noyanbey?98, Göynük?98, Aras?98, Akman?98 and Yakutiye?98 are the distinguished varieties in respect to locations and years.Yunus?90, Noyanbey?98, Yakutiye?98, Akman?98 and Karacasehir?90 gave the beteraverage results than the other varieties in both locations.Factors such as genotype, environment and maturation were found to beeffective on the quality properties of the dry bean varieties.Key words: Dry bean, quality properties, location, genotype, environment