Ammi visnaga (Lam.) bitkisinin kimyasal bileşiminin incelenmesi ve özel etkili kozmetik preparatların formülasyonu

Abstract

ÖZET Animi visnaga (Lam.) BİTKİSİNİN KİMYASAL BİLEŞİMİNİN İNCELENMESİ VE ÖZEL ETKİLİ KOZMETİK PREPARATLARIN FORMÜLASYONU Animi visnaga (Lam.) Lamarck, Akdeniz'de yaygın olarak yetişen bir Umbelliferae üyesidir. Türkiye'de özellikle Hatay yöresinde görülmektedir. Khellin, Ammi visnaga 'dan ekstrakte edilen doğal bir furanokromondur ve son yıllarda fototerapötik etkinliği nedeniyle vitiligo ve psoriasis gibi deri hastalıklarının tedavisinde kullanılabileceğinden söz edilmektedir. Bu çalışmada Hatay yöresinden toplanan A.visnaga'nın kimyasal bileşiminin belirlenmesi hedeflendi. Bitkinin kuru, olgun meyvelerinden farklı çözücülerle alınan ekstreler üzerinde yapılan preparatif ince tabaka kromatografısi ve kolon kromatografisi gibi ayırma ve saflaştırma işlemleriyle piranokumarin yapısındaki visnadin, furanokromon yapısındaki khellin, visnagin ve ammiol ve bir furanokromon glikoziti olan khellol glikoziti ayrılarak, yapıları TI-NMR ve 13C-NMR spektrumlan yardımıyla belirlendi. Bütün aromatik bileşikler singlet oksijen oluşturabilirler. O yüzden bu çalışmada aromatik bir halkaya sahip olan furanokromonların singlet oksijen üretimleri araştırıldı, kuantum verimi hesaplandı ve birbirleriyle karşılaştırıldı. Ayrıca son yıllarda fotokemoterapötik etkinliği nedeniyle kullanılan Khellin'in fotokimyasal özellikleri araştırıldı ve Khellin içeren, y/s tarzında bir emülsiyon formülasyonu hazırlandı. Bitkinin meyvelerinde furanokromonların ayrımı ve kantitatif tayini için Kapiller Elektroforez ve UV Spektrofotometresi kullanıldı. Kapiller Elektroforezle, yalnızca olgun meyvelerdeki furanokromon miktarı tespit edilirken, UV Spektrofotometresiyle değişik aylarda bitkinin değişik organlarındaki Khellin miktarları tespit edildi ve iki yöntem birbiriyle kıyaslandığında Kapiller Elektroforez'in daha kolay, hızlı ve güvenilir bir yöntem olduğu tespit edildi. Bitkinin yeşil kısımlarından ve olgun meyvelerinden subuhan distilasyonuyla sırasıyla %0,06 ve %0,1 uçucu yağ elde edildi ve kimyasal bileşimleri GC/MS cihazı yardımıyla belirlendi. 2001, 135 sayfa Anahtar Kelimeler : Ammi visnaga, furanokromon, khellin, visnagin, ammiol, visnadin, khellol glikoziti, vitiligo, fotokimya, kapiller elektroforez, uçucu yağ, bütilhidroksitoluen

II ABSTRACT INVESTIGATION OF THE CHEMICAL COMPOSITION OF Ammi visnaga (Lam.) AND FORMULATION OF THE COSMETIC PREPARATIONS WITH SPECIFIC EFFECT Ammi visnaga (Lam.) Lamarck, a plant of the Umbelliferae (Apiaceae) family is growing widely in the Mediterranean region.lt appears in Turkey as a wild plant especially in Hatay region. Khellin is a natural furanochromone extracted from A. visnaga and its phototherapeutic effectivenes has been recognized in the last few years and its use has been proposed for the treatment of skin diseases such as psoriasis and vitiligo. In this study, it was aimed the identification of the chemical composition of this plant. The furanochromones, khellin, visnagin and ammiol, the piranocoumarin, visnadin and a glucoside of the furanochromone, khellol glucoside were isolated from A. visnaga dried, ripe fruits collected from Hatay region of Turkey. They were identified by 'H-NMR and 13C-NMR analysis and by comparison with published data. Khellin, visnagin and ammiol are natural furanochromones extracted from this plant All aromatic compounds can produce singlet oxygen. So in this study we detect and compare their singlet oxygen generation. However, photolysis at 366 nm of khellin in its ethanol solution was studied. Two methods for the quantitative determination of furanochromones in A. visnaga fruits by capillary electrophoresis (CE) and in A. visnaga fruits, flowers, roots, leaves by UV Spectrophotometer were developed. Hydrodistillation of the green parts of A.visnaga yielded 0,1 % essential oil and the ripe fruits of the plant yielded 0,06 % essential oil and the composition of the essential oils were determined by GC/MS analysis. 2001, 135 pages Keywords : Ammi visnaga, furanochromone, khellin, visnagin, ammiol, visnadin, khellol glucoside, vitiligo, photochemistry, capillary electrophoresis, essential oil, butylated hydroxy toluen