ZAR1 programı kullanılarak bilgisayar destekli dişli çark tasarımı ve klasik tasarım yöntemlerine üstünlükleri

Abstract

ÖZET ZARİ PROGRAMI KULLANILARAK BİLGİSAYAR DESTEKLİ DİŞLİ ÇARK TASARIMI VE KLASİK TASARIM YÖNTEMLERİNE ÜSTÜNLÜKLERİ Dişli çarklar binlerce yıldan beri kullanılan makine elemanlarıdır. Farklı boyut ve malzemelere sahip olmasına rağmen, uygulama alam bakımından dişli çarklar hemen her makinede, giriş ve çıkış milleri arasında şekil bağıyla kuvvet ve hareket ileten eleman olarak karşımıza çıkarlar. Son yıllarda Mühendislik alanlarında Bilgisayar Destekli Tasarım ve Bilgisayar Destekli Üretim (CAD/CAM) uygulamaları hızla yaygınlaşmaktadır. Bilgisayar destekli tasarım, tasarımcıya; tasarımların kısa sürede tamamlanması, hataların en aza indirilmesi, tasarım kalitesinin artırılması gibi önemli üstünlükler sağlamaktadır. Günümüzde Bilgisayar Destekli Tasarım için, bir çok tasarım programı gelişlmlmiştir. Bu çalışmada endüstriyel parça olan düz ve helisel dişli çarkların bilgisayar yardımı ile tasarımı yapılmıştır. Bu şekilde karmaşık tasarım sürecine sahip olan dişli çarkların yaklaşık bir tasarım uygulamasıyla olası hesap hataları ve süresi en aza indirilmiş olunur. Visual Basic programı ile hazırlanan programda; düz ve helisel dişli çarkların kullanılma yerlerine göre smıflandınlmalan yapılmıştır. Programda, düz dişli çark, helisel dişli çark, bölümleri mevcuttur. ZARİ dişli hesaplama programı, DİN 3960, 3691, 3967 ve 3990 standartlarıyla uyumlu olarak evolvent dişlilerin; düz ve helisel dişlilerin iç ve dış gerilimlerini ve geometrilerirıin hesaplanmasında kullanılır. Bu program uygun arabirimlerin C sistemleri ve bilgileriyle bağlantı kurma özelliğine sahiptir. 2003, 77 sayfa Anahtar Kelimeler: Düz dişli çark, helisel dişli çark, bilgisayar destekli tasarım.

II ABSTRACT COMPUTER AIDED DESIGN OF GEAR USING ZARİ PROGRAMME AND ITS ADVANTAGES OVER CONVENTIONAL DESIGN METHODS Gears are machine elements that have been used for thousand years. Despite the variations of dimensions, materials and applications of gears, those are called machine elements which transmit force and movement among input and output shafts with shape connection. In recent years, Computer Aided Design and Computer Aided Manufacturing are widely applied in engineering fields. Computer aided design gives some advantages to the designer such as completing the design quickly, minimizing the errors and increasing the design quality. Today, many design programs are available for Computer Aided Design. In this study, Computer Aided Design of an industrial product has been conducted. Thus, the computer programs of spur and helical gears have been developed for decreasing the computation time and errors, by facilitating design process. The program was written using Visual Basic. It contains the design of spur gears and helical gears. Standart machine element design are used for optimization method and machine element calculation. The ZARİ gear calculation program calculates the geometry and strength of externally and internally toothed straight spur and helical gears with involute toothing in accordace with DIN Standards 3960, 3961, 3967 and 3990. The program contains appropriate interfaces for linking it to CAD systems and databases. 2003, 77 pages Keywords: Spur gear, helical gear, computer aided design.