Antakya ekolojik koşullarında yaygın olarak ekimi yapılan genç-99 ekmeklik buğday çeşidindeki farklı ekim zamanı ve tohumluk miktarının tane verimi ve verim unsurlarına etkisi

Abstract

Bu çalışma 2001-2002 yılı yetiştirme sezonunda, Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümüne ait araştırma ve uygulama alanında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada ekim zamanı (1 Kasım, 15 Kasım, 1 Aralık, 15 Aralık ve 1 Ocak) ana parsellere, ekim sıklığı (300, 400, 500 ve 600 bitki/m2) ise alt parsellerde yer almıştır. Denemede, m2'deki bitki sayısı, kardeş sayısı, sap sayısı, m2'deki başak sayısı, bitki boyu, başak uzunluğu, başaktaki başakçık sayısı, başaktaki tane sayısı, başaktaki tane ağırlığı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, saman verimi, biyolojik verim, tane verimi ve hasat indeksi özellikleri incelenmiştir. Ekim zamanı geciktikçe; m2'deki bitki sayısı, sap sayısı, m2'deki başak sayısı, başaktaki tane sayısı, bin tane ağırlığı, başaktaki tane ağırlığı, saman verimi, biyolojik verim, tane verimi ve hasat indeksi azalmış, bitkide kardeş sayısı artmıştır. Ekim zamanının bitki boyuna, başak uzunluğuna ve başaktaki başakçık sayısına önemli bir etkisi olmamıştır. Tohumluk miktarı arttıkça; m2'deki bitki sayısı, sap sayısı, başak sayısı, biyolojik verim, tane verimi ve hasat indeksi artmış ve bitkide kardeş sayısı ve biyolojik verim azalmıştır. Tohumluk miktarının; bitki boyu, başak uzunluğu, başaktaki başakçık sayısı, başaktaki tane sayısı, bin tane ağırlığı, başaktaki tane ağırlığına önemli bir etkisi olmamıştır. Sonuç olarak, Antakya ekolojik koşullarında yaygın olarak ekimi yapılan Genç-99 ekmeklik buğday çeşidinde birim alandan en yüksek verimi almak için m2'ye 600 tohum düşecek şekilde Kasım ayı içerisinde ekim yapılması gerektiği belirlenmiştir. 2003, 69 sayfaAnahtar Kelimeler: Buğday, Ekim Zamanı, Tohumluk Miktarı, Verim, Bitkisel Özellikler

This study was caried out using three replicates and split-plot design during the season of 2001-2002 at the research and experimental station of the Department of Crop Sience, Agriculturel Faculty of University of Mustafa Kemal. In this study, sowing dates were under main plot and sowing demition were used as sub plots. Sowing dates were 1 st of November, 15 th of November, 1 st of December, 15 th December and 1 st of January. Sowing densities were300, 400, 500 and 600 plants/m2. In the study, number of plants/m2, number of tiller per plant, number of stem/m2, number of spikes/m2, plant height, number of spiculets per spike, number and weight of grains on spikes, weight of 1000 grains, weigth of hectolitre, straw mass (productivity), biomass, grain productivity and harvesting index were all investigated. It was observed that, number of plants/m2, number of stem/m2, number of spikes/m2, number of grains on spikes, weight of 1000 grains, weight of grains on spikes, straw mass (productivity), biomass, grain productivity and harvesting index decreased, but number of tiler per plant increased, by the time sowing date was prolonged. Sowing dates did not have significant effects on plant height, spike length and the number of spicules per spike. With an increase in the amount of seed, number of plants/m2, number of stem/m2, number of spikes/m2, grain productivity and harvest index also showed increment but number of tiler per plant and biomass decreased. The amount of seed did not have significant effect on plant height, spike lenght, number of spicules, number of grains on spikes, weight of 1000 grains, weight of grains on spikes. As a results, in order to obtain the highest yield from the bread wheat cultivar Genç-99, which is commonly grown under Antakya ecological conditions, it has been suggested that seeds need to be sown in November with a density of 600 seed/m2. 2003, 69 pagesKey words: Wheat, Sowing date, Sowing rate, Yield, Plant characteristic