Aynı çağda besiye alınan ivesi toklu ve şam (Damascus) keçisi çebiçlerinde besi gücü ve karkas özellikleri

Abstract

Bu çalışma, aynı yaşta besiye alınan İvesi erkek toklu ve Şam (Damascus) keçisierkek çebiçlerin besi gücü ve karkas özelliklerini belirlemek amacı ile yapılmıştır.Çalışmanın hayvan materyalini Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırmave Uygulama Çiftliği Selam Hayvancılık İşletmesi'nde yetiştirilen 6 baş İvesi toklu ve 7baş Şam (Damascus) erkek çebiç oluşturmuştur. Hayvanlar besi boyunca bireyselbölmelere konulmuş beside canlı ağırlık artışı, günlük yem tüketimi gibi besi gücüneilişkin olarak bazı özellikler ölçülerek saptanmıştır. Bu verilerden ise her iki gruptayemden yararlanma katsayıları hesaplanmıştır.Deneme sonunda toklu ve çebiçlerden grupları temsil edecek nitelikte 4'er başhayvan, bazı kesim özelliklerini ve karkas kompozisyonu belirlemek amacı ilekesilmişlerdir. Kesimden sonra sıcak karkas ağırlığı ve bazı organların ağırlıkları(yürek, dalak, akciğer-karaciğer, deri, 4 ayak ve baş gibi) saptanmıştırr. Bu işlemlerdensonra karkaslar +4 oC'de 24 saat süreyle dinlendirilerek soğuk karkas üzerinde kimiölçüler (tüm karkas uzunluğu, yarım karkas uzunluğu,but uzunluğu, but genişliği, butçevresi, göğüs derinliği) alınmış ve soğuk karkas ağırlığı ve randımanı tespit edilmiştir(GÜNEY, 1990; BİÇER, 1988).Karkas kompozisyonunu belirlemek amacı ile kesilen 4 baş çebiç ?AkdenizÜlkeleri İçin Geliştirilen Standart Karkas Parçalama Yöntemi? ne göre (GÜNEY,1990), 4 baş toklu ise ?Koyun Karkas Değerlendirmesinde EAAP (EuropeanAssociation for Animal Production) Standart Yöntemi?ne göre (FISHER andBOER,1994) dokularına ayrılarak değerlendirilmiştir.Besi başı ve besi sonu canlı ağırlıklar toklu ve çebiç gruplarında sırası ile 34.7 ±1.73, 59.8 ± 1.84 kg ve 20.7 ± 0.54, 38.7 ± 0.70 kg, beside ortalama günlük canlı ağırlıkartışı, ortalama günlük yem tüketimi ve yemden yararlanma oranları aynı sıralama ile275.5 ± 14.60 g, 197.8 ± 8.10 g (p<0.01), 2067.1 ± 51.54 g, 1489.4 ± 26.01 g(p<0.001), 6.4 ± 0.48 ve 6.6 ± 0.32 (p>0.01) olarak hesaplanmıştır. Kesimden sonraelde edilen özelliklerinden, kesim ağırlığı (kg), sıcak karkas ağırlığı (kg), sıcak karkasrandımanı (%), akciğer ağırlığı (g), karaciğer ağırlığı (g), yürek ağırlığı (g), dalakağırlığı (g), deri ağırlığı (g), baş ağırlığı (g), 4 ayak ağırlığı (g) ortalama olaraktoklularda sırası ile, 57.1 ± 0.89, 30.9 ± 0.061, 54.1 ± 0.50, 642.0 ± 48.8, 782.5 ± 27.10,294.0 ± 11.10, 91.0 ± 6.14, 8697.5 ± 725.63, 2650.0 ± 145.32, 1126.0 ± 24,32; veçebiçlerde de aynı sıra ile, 35.7 ± 0.90, 18.8 ± 0.70, 52.7 ± 1.69, 425.5 ± 26.03, 670.5 ±49.05, 233.5 ± 18.40, 58.5 ± 4.50, 3107.5 ± 141.45, 2062.5 ± 24.32, 1135.0 ± 34.77olarak belirlenmiştir. Soğuk karkas üzerinde alınan ve hesaplanan, soğuk karkasağırlığı (kg), soğuk karkas randımanı (%), testis ağırlığı (g), böbrek ağırlığı (g),böbrek+leğen yağı ağırlığı (g), tüm karkas uzunluğu (cm), yarım karkas uzunluğu (cm)but uzunluğu (cm), but genişliği (cm), but çevresi (cm), göğüs derinliği (cm) ölçüleri,toklu ve çebiç gruplarında sırası ile 30.3 ± 0.59, 18.4 ± 0.69 (p<0.01), 52.8 ± 0.70, 51.5± 1.70 (p>0.01), 390.0 ± 44.80, 273.0 ± 13.90 (p<0.05), 118.0 ± 11.40, 100.0 ± 4.90(p>0.01), 611.5 ± 60.28, 626.5 ± 155.87 (p>0.01), 68.1 ± 0.43, 68.9 ± 0.52 (p>0.05),65.8 ± 0.52, 65.7 ± 0.50 (p>0.05), 22.8 ± 1.23, 26.2 ± 1.59 (p>0.05), 24.5 ± 0.37, 20.6 ±0.36 (p<0.01), 69.3 ± 0.60, 58.5 ± 0.74 (p<0.01), 30.2 ± 0.46, 27.6 ± 0.40 (p<0.05)olarak tespit edilmiştir. Toklu ve çebiçlerde karkas kompozisyonunu oluşturan kemik,kas, kabuk yağı ve kas arası yağ oranları sırası ile, % 16.0 ± 0.62, % 18.2 ± 0.62(p>0.05), % 49.3 ± 0.58, % 55.6 ± 2.70 (p>0.05), % 21.8±1.60, % 9.9 ± 1.93 (p<0.01),% 11.2 ± 0.72, % 15.2 ± 1.05 (p<0.05) olarak tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: İvesi, Şam (Damascus) keçisi, besi, karkas özellikleri.

This study was conducted with the objective of to determine the fatteningperformance and carcass characteristics of Awassi sheep and Damascus goat, yearlingsthat were fattened at the same age. The animal material were 6 heads of Awassiyearlings and 7 heads of Damascus (Shami) yearlings obtained from M.K.Ü. Researchand Training Farm of Agriculture Faculty. They were kept in individual boxes and somecharacteristics in terms of fattening performance such as daily gain, daily foodconsumption were determined. According to these data, feed convertion ratio for twogroups were calculated.At the end of trial, 4 heads of yearlings from each group that represent the groupaverage were slaughtered in order to determine some carcass characteristics and carcasscomposition. Hot carcass weight and yield and some offals (heart,spleen, lungs and liverskin, 4 feet and head) weights were measured. Afterwards carcasses were chilled andstored for 24 h. at +4 oC then some linear measurements on cold carcass such as carcasslength, leg length, width and circumference, chest depth were taken and cold carcassweight and percentage were determined (GÜNEY, 1990; BİÇER, 1988).Goat carcasses were jointed and dissected acccordig to ?Developted forMediterranean Countries Standard Method of Carcass Jointing? (GÜNEY, 1990) whilethe sheep carcasses were done according to ?The EAAP (European Association forAnimal Production) Standard Method of Carcass Assessment? (FISHER and deBOER,1994). Initial live weight and final live weight in sheep and goat groups were34.72 ± 1.733, 59.783 ± 1.837 kg; and 20.74 ± 0.540, 38.714 ± 0.699 kg, respectively.Daily live weight gain, daily mean feed consumption and feed conversion rates with thesame genotype order were 275.50 ± 14.6 g, 197.80 ± 8.1 g (p<0.001), 2067.10 ±51.539 g, 1489.35 ± 26.012 g (p<0.001), 6.49±0.48 and 6.63 ± 0.32 (p>0.001),respectively.Slaughter weight (kg), hot carcass weight (kg) hot carcass rates (%), lung weight(g) liver weight (g), heart (g), spleen weight (g), skin weight (g), head weight (g), 4 feetweight (g), for sheep are 57.1 ± 0.89, 30.9 ± 0.061, 54.1 ± 0.50, 642.0 ± 48.8, 782.5 ±27.10, 294.0 ± 11.10, 91.0 ± 6.14, 8697.5 ± 725.63, 2650.0 ± 145.32, 1126.0 ± 24,32respectively and for goat are 35.7 ± 0.90, 18.8 ± 0.70, 52.7 ± 1.69, 425.5 ± 26.03, 670.5± 49.05, 233.5 ± 18.40, 58.5 ± 4.50, 3107.5 ± 141.45, 2062.5 ± 24.32, 1135.0 ± 34.77with the same order. After the keeping of carcass at +4 oC during 24 hour, cold carcassweight (kg) cold carcass yield (%), testis weight (g), kidney weight (g), kidney andknob fat weight (g), carcass lenght (cm), half carcass lenght (cm), rump lenght (cm),rump width (cm), rump circumference (cm), breast depth (cm), are determined for sheepand goat 30.3 ± 0.59, 18.4 ± 0.69 (p<0.01), 52.8 ± 0.70, 51.5 ± 1.70 (p>0.01), 390.0 ±44.80, 273.0 ± 13.90 (p<0.05), 118.0 ± 11.40, 100.0 ± 4.90 (p>0.01), 611.5 ± 60.28,626.5 ± 155.87 (p>0.01), 68.1 ± 0.43, 68.9 ± 0.52 (p>0.05), 65.8 ± 0.52, 65.7 ± 0.50(p>0.05), 22.8 ± 1.23, 26.2 ± 1.59 (p>0.05), 24.5 ± 0.37, 20.6 ± 0.36 (p<0.01), 69.3 ±0.60, 58.5 ± 0.74 (p<0.01), 30.2 ± 0.46, 27.6 ± 0.40 (p<0.05) respectively. Bone rate forsheep and goat, 16.0 ± 0.62 %, 18.2 ± 0.62 % (p>0.05), muscle rate 49.3 ± 0.58 %, 55.6± 2.70 % (p>0.05), subcutaneous fat, 21.8 ± 1.60 %, 9.9 ± 1.93 % (p<0.01),intermuscular fat, 11.2 ± 0.72 %, 15.2 ± 1.05 % (p<0.05) respectively.Key words: Awassi, Shami (Damascus) goat, fattening, carcass characteristics.