Bazı ekmeklik buğday genotiplerinin su baskını stresine dayanıklılık mekanizmalarının belirlenmesi

Abstract

BAZI EKMEKLİK BUĞDAY GENOTİPLERİNİN SU BASKINI STRESİNEDAYANIKLILIK MEKANİZMALARININ BELİRLENMESİYedi buğday çeşidi farklı su baskını sürelerine (0, 7, 14, 21, ve 28 gün) maruzbırakılarak su baskını stresine toleransta buğdayın bazı agronomik, morfolojik vefizyolojik parametereleri incelenerek dayanıklılık mekanizması belirlenmiştir. Buğdaybitkisinde kalıtımı dane verimine göre daha fazla olarak kabul edilen ve verimleilişkili olan hasat indeksi, başak boyu ve dane hacim ağırlığı gibi agronomikkriterlerin yanında bitki boyu, yaprak alan indeksi ve başaklanma süresi gibimorfolojik unsurlar incelenmiş ve en az bir su baskını periyodundan önemli derecedeetkilendiği bulunmuştur (p<0.01). Ayrıca, su baskınına dayanıklılıkta özellikle hücreçeperindeki ligninleşmenin buğday genotiplerine etkisinin önemli olduğubulunmuştur. Su baskını uygulaması x çeşit etkileşiminin ele alınan karakterleraçısından da önemli çıkması (p<0.01) su baskınında toleransta geniş çapta bir genetikvaryasyonun bulunduğunu göstermektedir. Bu da ileriki su baskınına toleranslıbuğday ıslah programları için hangi karakterlerin önem teşkil ettiği ve seleksiyonişleminin erken başlanmasına yardımcı olacak zaman ve işçilikten tasarrufsağlanabilecektir.2006, Sayfa:40Anahtar Kelimeler: Ekmeklik Buğday, Su Baskını, Tolerans Derecesi, BitkiselÖzelliklerABSTRACT

IDENTIFYING TOLERANCE LEVELS OF SOME BREAD WHEATGENOTYPES AGAINST WATERLOGGING STRESSBy flooding seven wheat genotypes (for 0, 7, 14, 21, and 28 days), someagronomical, morphological and physiological parameters of wheat were tested forwaterlogging tolerance. As agronomical traits, we used harvest index, spike lengthand grain volume weight since they are related to grain yield and have had relativelyhigher heritability, and used plant height, leaf area index, and heading date asmorphological traits. We found that most of the traits studied were significantlyaffected by at least one of the flooding periods (p<0.01). Additionally, ligninificationof the cell walls was also found to influence the water-logging tolerance of the wheatgenotypes. Significant `waterlogging treatments x genotypes? interactions (p<0.01) forthe most traits implied that there was a great genetic variability among lines.Therefore, information about such characters will be significant for breedingwaterlogging tolerant wheat genotypes especially when selecting them in earlygenerations.2006, Pages: 40Key Words: Bread Wheat, Waterlogging, Tolerance Level, Plant CharacteristicÖNSÖZ