Alpaka liflerinin boyanabilirliğinin geliştirilmesi

Abstract

Lama ailesine mensup olan Alpaka (Lama pacos)'dan elde edilen liflere alpaka adı verilmektedir. Alpakanın en önemli özelliği ipeğimsi, yumuşak tutumudur. Alpakanın değerli olmasına yol açan diğer özellikleri arasında parlaklığı, dayanımı, çok sıcak tutması (yapısındaki mikroskobik boyuttaki hava boşlukları sayesinde havayı hapsettiğinden yüne göre 7 kat daha sıcak tutmaktadır), dökümlülüğü, boyayı çok iyi alması ve pillinglenme eğilimi olmaması sayılabilir. Bu lifler dünyada oldukça dar bir alanı kapsayan spesifik bölgelerde bulunmakta olup çok küçük miktarlarda üretilmektedirler. Tüm bu faktörler bu liflerden yapılmış ürünlerin pahalı olmasına yol açmaktadır ve bu nedenle söz konusu lifler `Lüks Lif` olarak nitelendirilmektedir.Lüks lifler fiyat bakımından yün ile karşılaştırılacak olursa, bu liflerden üretilen kumaşların yünlü mamullere göre oldukça pahalı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla alpaka, katma değeri yüksek değerli bir liftir. Tekstil ürününün katma değerini arttıran en önemli işlem basamağı ise terbiye işlemleridir. Alpaka liflerinin terbiye işlemlerinde özellikle boyama adımında çeşitli sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu liflerin boyanmasındaki temel sorun, koyun yününde uygulanan kaynama sıcaklığında boyama işleminin bu liflerin çeşitli özelliklerine zarar vermesidir. Eğer renk veriminde düşüşe yol açmadan düşük sıcaklıkta boyama başarılabilirse, liflerin çeşitli özelliklerinin (parlaklık, dayanım vb.) korunmasının ve boyamadaki enerji sarfiyatının azaltılmasının yanı sıra, daha iyi boyanma özelliklerini elde edilebilecektir. Bu projede, alpaka liflerinin verim kaybına yol açmadan çeşitli boyarmadde sınıflarıyla kaynama noktasının altındaki sıcaklıklarda (80 veya 90°C) boyanabilme imkânları araştırılacaktır. Bu amaçla; boyama öncesi liflere katyonikleştirilmesi işlemi uygulanması üzerinde çalışılacaktır. Bunun ötesinde liflerin boyanma düzgünlüğünün geliştirilmesi için çeşitli yardımcı maddelerin kullanımı ve boyama koşullarının ayarlanması üzerinde çalışılarak boyama kalitesi arttırılacaktır. Alpaka gibi katma değeri yüksek liflerin boyanmasında bir diğer önemli konu moda yaratacak etkilerin eldesidir. Bu nedenle, proje kapsamında ayrıca, liflere çeşitli modifikasyonlar uygulayarak liflerin boyanmasında `multicolor efekt` eldesi üzerinde de çalışılacaktır.Anahtar kelimeler:Alpaka, boyama, katyonikleştirme, düzgünlük, multicolor

Alpaca is relative to llama family (Lama pacaos) and obtained from this animals fiber is called alpaca. Most feature of alpaca fiber is silk touch handle. Other features of alpaca fibers are luster, strength, keep warm (its structre has microscopic air spaces so keep air inside and this gives warmer feature seven times than wool), drape, and perfect take in dyestuff, less pilling. These fibers exist in rarely specific area in world and are produced less amount. All these factors give more expensive price made by this fiber and for that reason mentioned fiber is characterized `Luxry Fiber`.If luxry fibers compare with wool about price, it is easy to see that made from these fibers fabrics are much more expensive than wool stuff. Hence alpaca is valuable and profitable fiber. Another profitable process is treatment of textile materials. On treatment of alpaca fibers especialy in dyeing process there are some problem to face. The main complication of this fiber dyeing is when dyeing at boiling temperature like conventional wool, alpaca fibers some specialties are badly affected by this process. If it is possible to dye that without any decrease of yield by low temperature, some features of fiber (luster, strenght etc) can protect and this gains saving of energy.In this project alpaca fibers' dyeability will search by different kind of dyestuff without any yield under boling degree celcius (80 or 90°C). For that reason the first thing is that cationication on fibers before dyeing. Furthermore dyeing quality will increase by using different kind of agent and regulation of dyeing process for improve of dyeing levellness. Another isue is that fashion side of alpaca fibers profitable and different effect on dyeing. For this purpose in this project alpaca fibers will modified by applications for `multicolor effect` will investigate.Keywords:Alpaca, dyeing, cationication, levelness, multicolor